Individuele opdracht

Yana Van Roy
23/05/2014
Encyclopedie van de Japanologie:
Individuele opdracht
2013-2014
Het Japanse Boeddhisme in een
kapitalistische samenleving
Inleiding
Tijdens mijn bezoeken aan Japan viel het mij op dat het boeddhisme nog steeds zeer
prominent is in het dagelijkse leven. Dit lijkt mij een contradictie, aangezien Japan een
uiterst kapitalistische samenleving is, en de belangrijkste elementen van het boeddhisme net
soberheid en het opgeven van materieel bezit zijn.
Daarom zou ik de compatibiliteit van het Japanse boeddhisme met haar kapitalistische
samenleving nader willen bekijken. Maar op welke manier? Na lang na te denken hierover
kwam ik op twee compleet verschillende vragen die ik zou willen onderzoeken. In plaats van
er een te kiezen, heb ik besloten over beide onderwerpen bronnen te zoeken, en te
vergelijken over welke de meeste informatie te vinden is.
De eerste is de financiële situatie van de boeddhistische organen in Japan. Hoe werken
tempels financieel? Verdienen monniken een salaris, en hoeveel is dat dan ongeveer? De
reden hiervoor is dat ik al (mondeling) verhalen heb gehoord over monniken die zeer rijk zijn
en met dure auto's rijden, en ik zou graag willen weten of deze verhalen waar zijn, en of zo'n
situaties vaak voorkomen. Ik vrees echter dat het moeilijk zal zijn hier informatie over te
vinden die wetenschappelijk betrouwbaar is.
De tweede is de huidig bestaande kritiek over de combinatie van het boeddhisme en een
kapitalistische samenleving. Hiervoor zou ik dus op zoek gaan naar werken geschreven over
het boeddhisme in de moderne samenleving van Japan, en op zoek gaan naar
kritische/beoordelende opmerkingen van de auteurs. Ik voorspel dat er in het grote aanbod
van de Japanse literatuur over boeddhisme wel enkele kritische werken te vinden zullen zijn.
Omdat ik het echt wel wil hebben over de moderne kapitalistische samenleving, en niet
bijvoorbeeld de naoorlogse, zal ik mijn bronnen beperken tot werken geschreven na 1990. Ik
zal hier misschien wel een uitzondering op maken, maar over het algemeen wil ik met zo
recent mogelijke bronnen werken.
De reden waarom ik dit onderwerp gekozen heb is mijn persoonlijke interesse in het
boeddhisme, specifiek het boeddhisme toegepast in het dagdagelijkse leven. Ook denk ik dat
over deze twee onderwerpen specifiek nog geen verhandelingen geschreven zijn.
Indeling
Dit werk is ingedeeld in twee delen volgens de twee hoofdonderwerpen die ik onderzocht
heb. Onder ieder onderwerp komen de gebruikte zoektermen, de gevonden bronnen, en
een besluit over het gevonden materiaal.
De zoektermen zijn opgedeeld in Japanse en Engelse zoektermen. De termen worden
opgedeeld door komma’s, maar er dient opgemerkt te worden dat termen vaak in
combinatie gebruikt werden. Zo gebruikte ik de term “Japan” in alle zoektermen om
resultaten over boeddhisme in andere landen te vermijden.
De gevonden bronnen zijn ook opgedeeld in Japans en Engels. Daaronder staan ze in
volgorde van vinden, dus de eerste bron zal de eerste zijn die ik vond. Ik koos voor deze
manier van opsomming omdat het volgens mij een beter beeld geeft van het verloop van de
zoektocht. Onder elke bron staat achter een pijltje (-->) met welke zoekterm en via welke
zoekmachine/website ze gevonden is.
Na de twee onderwerpen bespreek ik welke zoekmethoden ik gebruikt heb. Ik som de
zoekmachine’s/ websites op en geef aan hoe mijn ervaring ermee was.
Op het einde komt een algemeen besluit van deze opdracht en hoe ik deze kan gebruiken
naar de toekomst toe, bij het schrijven van mijn bachelorpaper.
Thema 1: Financiële situatie boeddhisme
Zoektermen
Japanse zoektermen
仏教、お寺 財政・資金調達、お寺（年間）収入、お坊さん生活、葬式仏教、お寺
儲け
Engelse zoektermen
Japan, Buddhist, temple funding/financial affairs, temple (annual) income, Buddhist
monk/priest lifestyle, temple taxes, funeral Buddhism
Bronnen
Japanse bronnen

ABE, Daika. 2006. 中島隆信著, 『お寺の経済学』, 東洋経済新報社, 2005 年 (nakajima
takanobu otera no keizaigaku, tōyō keizai shinpō-sha, 2005, Een review over Takanobu
Nakajima's “Economie van boeddhistische tempels”). The Journal of Business Studies,
Ryukoku University 46 (1): 47–56.
--> Cinii "葬式仏教"

NAKAJIMA, Takanobu (隆信中島). 2010. お寺の経済学 (otera no keizaigaku, Economie
van boeddhistische tempels). Tokio: Chikumashobō (東京: 筑摩書房).
--> Google "お寺の経済学" --> Amazon.co.jp

MATSUMOTO, Shōkei (松本紹圭). 2013. お寺の教科書: 未来の住職塾が開く、これか
らのお寺の 100 年 (otera no kyōkasho: mirai no jūshokujuku ga hiraku, korekara no
otera no hyaku-nen, Een handboek voor tempels: scholen openen voor de
hoofdpriesters van de toekomst, de komende 100 jaar van de tempels. Tokio: Tokumashoten (東京: 徳間書店).
--> Google "現代 仏教 経営” --> Amazon.co.jp

National Tax Agency (国税庁). 2014. 宗教法人の政務 (shūkyōhōjin no zeimu, de taxatie
van religieuze organisaties).
"http://www.nta.go.jp/shiraberu/ippanjoho/pamph/gensen/h26_shukyo.pdf" laatst
raadgepleegd op 2014/05/20
--> Google "国税庁”--> nta.go.jp --> "宗教法事”
Engelse bronnen

COVELL, Stephen G. 2012. “Money and the Temple: Law, Taxes and the Image of
Buddhism.” In Handbook of Contemporary Japanese Religions, 159–76. Brill Handbooks
on Contemporary Religion vol.6. Leiden: BRILL.
--> Bibliography of Asian Studies "Buddhism Economics Japan"

COVELL, Stephen G. 2005. Japanese Temple Buddhism: Worldliness in a Religion of
Renunciation. University of Hawaii Press.
--> Google "Covell, Stephen G." --> Google books

PICKEN, Stuart D. B.1990 "The Future of the Japanese Economy in Relation to Japanese
Religion--With Special Respect to the Buddhist Tradition." In The Globalization of
Japanese Economy: International Symposium, The 40th Anniversary of Economics Faculty,
Komazawa University. Tokyo: Economics Faculty of Komazawa University. 27-42.
--> Bibliography of Asian Studies " Buddhism Economics Japan"

NELSON, John. 2011. “Global and Domestic Challenges Confronting Buddhist Institutions
in Japan.” Journal of Global Buddhism 12: 1–15.
--> Limo "Japan "buddhist priests" income" --> Proquest

Anonymous. 1994. “The Moneybags in the Temple.” The Economist, April 2.
--> Limo " Japan Buddhist temple money" --> Proquest

READER, Ian. 1991. Religion in Contemporary Japan. University of Hawaii Press.
--> Google " Buddhist temple income Japan" --> Google Books

JAFFE, Richard M. 2010. Neither Monk Nor Layman: Clerical Marriage in Modern
Japanese. Honolulu: University of Hawaii Press.
--> Google "Rich buddhist monk Japan" --> Amazon.co.jp

COVELL, Stephen. 2001. “Living Temple Buddhism in Contemporary Japan: The Tendai
Sect Today.” Comparative Religion Publications, January.
--> Google "Japanese temple taxes"

WATTS, Jonathan S. 2004. “A Brief Overview of Buddhist NGOs in Japan.” Japanese
Journal of Religious Studies 31 (2): 417–28.
-->JSTOR "Buddhism temple funding Japan"

JETRO. 2006. Trends in the Japanese funeral industry. Japan Economic Monthly (February
2006)
--> Google "Funeral Buddhism Japan" --> Japantoday artikel --> JETRO
Besluit Thema 1
Zoals ik al verwacht had waren er weinig bronnen te vinden die het puur hebben over
hoeveel tempels en monniken verdienen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat
alle tempels verschillend zijn, maar misschien ook met een zeker taboe op praten over het
inkomen van religieuze machtspersonen?
Ik kwam echter wel bronnen tegen over het ‘management van tempels’, en bronnen die
algemeen over het boeddhisme gaan maar suggereren dat het toch wel een soort ‘business’
is. Ik kwam ook op cijfers over begrafenissen in Japan, die meestal georganiseerd worden
door monniken en een hoge prijs hebben. Met deze bronnen denk ik wel al een basis te
hebben voor het beantwoorden van mijn onderzoeksvraag.
Thema 2: Kritiek op boeddhisme en
kapitalisme
Zoektermen
Japanse zoektermen
批判仏教、 憲昭袴谷、 現代仏教、批判 仏教、資本主義、 現代日本仏教
Engelse zoektermen
Japan, Buddhism + capitalism, Buddhist Economics
Bronnen
Japanse bronnen

HAKAYAMA, Noriaki (憲昭袴谷). 1990. 『批判仏教』 (hihan-bukkyō, kritisch
boeddhisme). Tokio: Daizō Shuppan (大蔵出版).
--> Amazon.co.jp "憲昭袴谷"

HAKAYAMA, Noriaki (憲昭袴谷). 1990. 『本覚思想批判』 (hongaku-shisō hihan, kritiek
op de hongaku-idee). Tokio: Daizō Shuppan (大蔵出版).
--> Amazon.co.jp "憲昭袴谷"

FUJITA, Isshō (一照藤田) en YAMASHITA, Ryōdō (山下 良道). 2013. アップデートする
仏教(appudēto-suru bukkyō, boeddhisme updaten). Tokio: Gentōsha (幻冬舎).
--> Amazon.co.jp "批判仏教"

YAMANO, Chie (山野智恵). 2010. 「仏教と経済」研究の視座--中村元『宗教と社会
倫理』批判から ('bukkyō to keizai' kenkyū no shiza Nakamura Hajime "shūkyō to
shakai-rinri" hinan kara, wetenschappelijk standpunt over boeddhisme en economie, een
kritische studie over Nakamura Hajime's "Religie en sociale ethiek"). Journal of Rengeji
Institute of Buddhist Studies, no. 3: 188–162
--> CiNii "仏教 資本主義"

MATSUOKA, Shinya (松岡信哉). 2010. ゲーリー・スナイダーと仏教 : 資本主義への
対抗原理としての空と憐れみの思想 (gērii sunaidā to bukkyō shihonshugi e no taikōgenri toshite no kara to awaremi no shisō, Gary Snyder en boeddhisme: antikapitalistische ideeën over leegte en medeleven). Journal of Hokkaido University of
Education. Humanities and Social Sciences 61 (1): 25–37.
--> CiNii "仏教 資本主義"

OSABE, Hideo (長部日出雄). 2006. 仏教と資本主義 (bukkyō to shihonshugi,
boeddhisme en kapitalisme). Journal of Buddhist Culture, no. 45 (March): 2–16.
--> CiNii "仏教 資本主義"

TAKEI, Akira (武井昭). 1993. 東洋型資本主義経済と仏教 (tōyō-kei shihonshugi-keizai
to bukkyō, de Oosterse kapitalistische economie en het boeddhisme). The Journal of
Takasaki City University of Economics 36 (1): p1–28.
--> CiNii "仏教 資本主義"

SUZUKI, Takayasu (鈴木隆泰). 2005. 日本仏教は「葬式仏教」か : 現代日本仏教を問
い直す (nihon-bukkyō wa 'sōshiki-bukkyō' ka: gendainihon-bukkyō o toinaosu, is Japans
boeddhisme een 'begrafenis-religie'?: het moderne Japanse boeddhisme herbekijken).
Bulletin of the Faculty of International Studies, Yamaguchi Prefectural University 11
(March): 31–44.
--> Google ""現代仏教 批判" --> CiNii

SAKI, Akio (佐木秋夫). 1977. “現代日本仏教の軌跡–「近代化」の挫折と探求(日本の
思想-16-) (gendainihon-bukkyō no kiseki: 'kindai-ka' no zasetsu to tankyū (nihon no shisō
16), het pad van het moderne Japanse boeddhisme: de tegenslagen en de zoektocht van
'modernisering' (de Japanse filosofie 16).” Zenei (前衛), June, p186–201.
--> CiNii "現代日本仏教”

L. SWANSON, Paul en HAYASHI, Jun (林淳). 2014. 『異文化から見た日本宗教の世界』
(ibunka kara mita nihon-shūkyō no sekai, de wereld van Japanse religie gezien vanuit
andere culturen). Tokio: Hōzōkan (法藏館)
-->TUFS "日本 仏教 現代”

INOUE, Shinichi (信一井上). 1994. 地球を救う経済学―仏教からの提言(chikyū o sukū
keizaigaku- bukkyō kara no teigen, de economie die de wereld zal redden, een voorstel
vanuit het boeddhisme).Tokio: Suzuki shuppan (東京: 鈴木出版).
--> Amazon.co.jp “信一井上“
Engelse Bronnen

COVELL, Stephen G. en ROWE, Mark. 2004. Editor's introduction: traditional Buddhism in
contemporary Japan. Japanese Journal of Religious Studies 31, no.2: 245-254
--> Bibliography of Asian Studies "Buddhism Japan" -> Worldcat

SHIELDS, James Mark. 2011. Critical Buddhism: Engaging With Modern Japanese
Buddhist Thought. Farnham ; Burlington, VT: Ashgate Pub Co.
--> Amazon.co.jp "D.T. Suzuki Japan"

MINUS, P. M., and M. Cherif Bassiouni. 1993. The Ethics of Business in a Global Economy.
Springer.
--> Bibliography of Asian Studies " Buddhism Economics Japan"

COLIN, Jeffrey P. 2013. “A Buddhist and a Capitalist.” Huffington Post.
( http://www.huffingtonpost.com/jeffrey-p-colin/a-buddhist-and-acapitali_b_2683310.html, laatst raadgepleegd op 2014/05/21).
--> DuckDuckGo “Japan Buddhism Capitalism”

WEERARATNA, Senaka. 2014. “BOOK REVIEW: Buddhist Economics: The Middle Path
between Capitalism and Socialism.” Vijayvaani.
(http://www.vijayvaani.com/ArticleDisplay.aspx?aid=3146, laatst raadgepleegd op
2014/05/21).
--> DuckDuckGo “Japan Buddhism Capitalism”
Besluit thema 2
Over dit onderwerp vond ik meer Japanse dan Engelse bronnen. Vele hiervan zijn boeken die
ik niet meteen kan bekijken, en dus ben ik niet zeker of ze wel relevant zijn, maar ik neem
aan toch wel wat informatie te kunnen vinden. Toch vond ik over het algemeen het aantal
resultaten teleurstellend. Het specifiek zoeken naar (kritische) meningen blijkt moeilijk te
zijn. Ik ben echter niet zeker of dit is omdat ze niet bestaan of gepubliceerd zijn, of omdat
mijn zoekmethode niet goed was.
Zoekmethodes
Om bronnen op te zoeken gebruikte ik verschillende methodes. Hier zal ik uitleggen welke
dat waren en wat ik ervan vond.
Ten eerste gebruikte ik natuurlijk de alomtegenwoordige zoekmachine Google. Het handige
aan Google is dat het zo’n groot deel van het internet onderzoekt dat er altijd wel relevante
resultaten op zullen duiken. Het nadeel is dat er heel veel resultaten zijn, waarvan dus ook
een groot deel niet relevant is. Zo kwam ik bij de zoekterm “Japan + Capitalism + Buddhism”
vaak resultaten tegen die het over Indisch Boeddhisme hadden, maar wel ergens Japan
vermeldden, en zo toch in de resultaten belandden. Om te zorgen dat je geen duizenden
pagina’s zoekresultaten door moet lopen, moet je dus goed nadenken over je zoektermen.
Bij mij was dit toch wel een hit-or-miss manier van bronnen zoeken. Aan de andere kant
kwam ik ook veel bronnen tegen die op het eerste zicht niet relevant leken, maar na ze beter
te bekijken kwam ik wel bijvoorbeeld op nieuwe ideeën voor zoektermen. Ik denk dat
Google een goede zoekmachine is om mee te beginnen, maar het mag niet de enige zijn die
men gebruikt.
Ik gebruikte ook Jstor om bronnen op te zoeken. Het handige aan Jstor is dat het enkel
wetenschappelijke artikels bevat, dus als je iets relevant vindt is dat normaal gezien ook
betrouwbaar om als bron te gebruiken. De zoekopties zijn ook heel uitgebreid, men kan
filteren op jaar van publicatie, veld van onderzoek en meer. Ik heb in het onderzoeken voor
andere vakken al veel gehad aan Jstor, maar specifiek voor deze opdracht bleken de
resultaten nogal teleurstellend. Hoeveel verschillende zoektermen ik ook ingaf, ik kwam,
zoals bij Google, allemaal artikels tegen die oftewel over andere landen gingen maar ergens
in de tekst het woord Japan hadden staan, of artikels over Japans Boeddhisme in vroegere
tijden. De weinige bronnen die wel relevant waren was ik al met Google tegengekomen.
Ik besloot ook eens te proberen de Bibliography of Asian Studies te gebruiken. Het handige
hieraan was dat de resultaten zich zowieso beperken tot Aziatische studies. De
zoekresultaten waren redelijk beperkt, maar ik vond toch een paar goede bronnen met deze
bibliografische database. Het nadeel hieraan is dat je geen bronnen kan raadplegen of fulltext doorzoeken, er wordt enkel gezocht op titel en keywords, en als je een artikel vindt dat
er interessant uitziet moet je het op een andere plek gaan zoeken. Toch vond ik deze
website niet onnuttig.
Voor Japanse bronnen gebruikte ik CiNii. Ik vond het makkelijk om te gebruiken en ik vond
redelijk snel wat ik zocht. Dat je op de naam van de schrijver kan klikken en zo zijn andere
werken kan zien vond ik ook een heel handige functie. Je kan ook full-text doorzoeken en
vaak is er een pdf beschikbaar van de artikels. CiNii was dus echt een zeer handig hulpmiddel
in mijn zoektocht naar Japanse bronnen.
Verder maakte ik, zowel voor Engels als Japanse bronnen, gebruik van Amazon.co.jp.
Amazon is eigenlijk een webwinkel, maar bevat ook veel informatie over boeken en hun
inhoud, en is ook uitgerust met een geavanceerde zoekfunctie. Zo kreeg ik vaak boeken in
mijn zoekresultaten die niet direct met mijn zoekopdracht verband hielden, maar wel met
andere boeken die erin voorkwamen. Dit is natuurlijk met het idee boeken te verkopen waar
de mogelijke koper misschien interesse in zou kunnen hebben, maar het was voor mij dus
ook zeer nuttig.
Als laatste probeerde ik ook de zoekmachine DuckDuckGo uit. Ik verwachtte eigenlijk dat
mijn resultaten weinig zouden verschillen van die van Google, maar dat bleek toch niet waar
te zijn. Ik kwam al meteen enkele bronnen tegen die ik nog niet gezien had. Ik weet niet hoe
dit mogelijk is, maar ik was toch onder de indruk van deze zoekmachine, en ik zal ze zeker
vaker gebruiken als ik iets met Google niet kan vinden.
Algemeen Besluit
In dit werk zocht ik naar bronnen over twee onderwerpen, met als doel te vinden welke van
de twee de meeste nuttige bronnen zou opleveren. Dit was met het uitzicht over dat
onderwerp mogelijk mijn bachelorpaper te schrijven. Na mijn bronnenonderzoek ben ik toch
wat onzeker geworden over de werkbaarheid van beide onderwerpen.
Over de financiële situatie van boeddhistische organen in Japan vond ik zeer weinig
cijfermateriaal, waar ik eigenlijk vooral naar op zoek was. Indien ik dit in de toekomst ook
niet zou vinden, lijkt het mij onmogelijk hier een paper over te schrijven. Waar ik wel veel
over vond was de zogenaamde “temple management”, een soort mentaliteit waarbij men
tempels als bedrijven ziet die winst mogen maken en dus op een bepaalde manier bestuurd
moeten worden. Dit vond ik wel interessant, en kan misschien op zich een nieuw onderwerp
worden. Ideaal zou zijn als ik zowel over cijfergegevens als bronnen over de mentaliteit van
de moderne tempeluitbaters zou vinden.
Kritiek op het boeddhisme in een kapitalistische samenleving was ook moeilijk te vinden.
Zoals al eerder vermeld ligt dit misschien aan mijn zoekmethode, of misschien is er
simpelweg weinig kritiek vanuit een academisch standpunt. Met de bronnen die ik heb
kunnen verzamelen vrees ik dat ik niet genoeg materiaal heb voor een bachelorpaper.
Toch was het maken van dit werk een nuttige oefening voor het opzoeken van bronnen. Ook
heb ik tijdens het zoeken veel kennis over het boeddhisme in het algemeen kunnen
verwerven. Aangezien ik zeker mijn bachelorpaper over een onderwerp in verband met het
boeddhisme wil schrijven, zal de kennis die ik heb verworven zeker van pas komen.