Illustrator en redacteur

『日本の歴史 8: 天下統一』(De geschiedenis van Japan 8: Eenmaking van het land)
is een educatieve manga, geillustreerd door Muratani Tsunezou (ムロタニツネ象)
onder het toezicht van Higuchi Kiyoyuki (樋口清之). De manga heeft tot doel de
jonge lezers op een leuke manier kennis te laten maken met de Japanse
geschiedenis. Dit is deel acht uit de reeks en handelt over de Azuchi-Momoyama
periode (安土桃山時代), wat een onderdeel van de Sengoku periode (periode van de
strijdende staten)(戦国時代) is.
Illustrator en redacteur
Muratani Tsunezou
Muratani werd geboren in 1934 in Osaka. Iets nuttigs over zijn leven valt er niet
echt te vinden. Buiten historische werken, maakt hij ook comedy-manga,
horror-manga, SF-manga en eductieve werken.
Bibliografie
Geserialiseerd in de 『毎日中学生新聞』:




日本歴史漫歩
毎ちゃんの日本史
ぼくの日本史
劇画世界史
Geschiedenis:



日本の歴史 9: 江戸幕府ひらく
世界の歴史 (alle 15 delen)
人物日本史:
-卑弥呼
-ヤマトタケルノミコト
-聖徳太子
-聖武天皇
-伊達政宗
-平賀源内
-坂本龍馬
-勝海舟
Andere:









わんぱくター坊
ピカドンくん
こりゃマイッ太
ビリビリビート
ドクター・ツルリ
地獄くん
地獄太郎
人形地獄
パビリオン地獄
Higuchi Kiyoyuki
Higuchi werd geboren op 1 januari 1909 in Sakurai (Nara prefectuur) en overleed
op 21 februari 1997. Hij was een gerenommeerd schrijver van archelogische en
geschiedskundige werken. In 1973 ontving hij de Paarse Lint Medaille (紫綬褒章).
Hij heeft ook ingestaan voor het onderzoek voor het maken van historische
dramas op tv.
Hij zou via zijn moeder afstammen van Miyabe Keijun(宮部継潤), een krijger uit
Sengoku periode.
Zijn repertoire is ongetwijfeld indrukwekkend.
Bibliografie











『大和竹内石器時代遺蹟』大和国史会、1936 年
『日本原始文化史』三笠書房、1939 年
『日本古代産業史』四海書房、1943 年
『日本のあけぼの』文人社、1948 年
『万葉女人』蒼明社、1948 年
『日本のあゆみ』文人社、1949 年
『日本女性の生活史』文人社、1950 年
『日本歴史表覧』蒼明社、1950 年
『東京五千年史話』家城書房、1950 年
『日本史要』國學院大學出版部、1951 年
『日本歴史要覧』犀書房、1954 年

『東京の歴史』長谷川書房、1955 年

『日本原始文化』弘文堂、1955 年
『日本の歴史 1-6』福村書店、1956-1964 年
『人類学概論』犀書房、1960 年
『日本木炭史』全国燃料会館、1960 年
『日本食物史』柴田書店、1960 年
『東京の歴史』弥生書房、1961 年
『紅塵三百五十年』弥生書房、1961 年
『考古学こぼれ話』学生社、1962 年
『木炭の文化史』東出版、1962 年
『日本人の起源』有紀書房、1963 年


































『発掘』学生社、1963 年
『恋文から見た日本女性史』講談社、1965 年
『今日の風土記』光文社、1966-1969 年 （松本清張との共著）
『史実江戸 1-5』芳賀書店、1967-1968 年
『日本の神話』主婦の友社、1969 年
『旅の心 近畿』あすの書房、1970 年
『くらしの博物館』新人物往来社、1971 年
『日本人の知恵の構造』学生社、1972 年
『日本史再発見』文研出版、1973 年
『出身県でわかる日本人診断』講談社、1973 年
『日本人再発見』文研出版、1974 年
『梅干と日本刀 日本人の知恵と独創の歴史』祥伝社、1974 年（のち『梅干と日
本刀』上巻）
『梅干と日本刀 続 日本人の活力と企画力の秘密』祥伝社、1975 年（のち『梅干
と日本刀』中巻）
『おふくろ 心と生活のふるさと』草思社、1976 年
『梅干と大福帳』祥伝社、1976 年（のち『梅干と日本刀』下巻）
『日本風俗の起源 99 の謎 礼儀作法とはなにか』サンポウ、1976 年
『日本風俗の起源 99 の謎 続 衣食住を探求する』サンポウ、1976 年
『はだかの日本史』主婦の友社、1976 年
『食べる日本史』柴田書店、1976 年
『日本おんな囃』文化放送開発センター、1976 年
『関東人と関西人』ホーチキ商事、1976 年
『日本人の知恵』日本放送出版協会、1976 年
『秘密の日本史』祥伝社、1977 年
『おやじ待望論』千曲秀版社、1977 年
『亡びない日本人』泰流社、1977 年

『日本人の履歴書』主婦の友社、1977 年

『女王卑弥呼 99 の謎』産報ジャーナル、1977 年
『歴史を見る目』ごま書房、1977 年
『こめと日本人』家の光協会、1978 年
『日本人の育ての知恵』PHP 研究所、1978 年
『大和の海原』千曲秀版社、1978 年
『縁の下の日本史』朝日ソノラマ、1978 年
『逆ねじの思想』朝日イブニングニュース社、1978 年
『私の鎌倉案内』主婦の友社、1978 年
『まつりと日本人』家の光協会、1978 年
『説得力』徳間書店、1978 年




































『装いのこころ』日本書籍、1979 年
『私の奈良案内』主婦の友社、1979 年
『日本人の歴史 1 自然と日本人』講談社、1979 年
『日本人の歴史 2 食物と日本人』講談社、1979 年
『日本人の歴史 3 お金と日本人』講談社、1979 年
『日本人の歴史 4 性と日本人』講談社、1980 年
『日本人の歴史 5 医術と日本人』講談社、1982 年
『日本人の歴史 6 装いと日本人』講談社、1980 年
『日本人の歴史 7 旅と日本人』講談社、1980 年
『日本人の歴史 8 遊びと日本人』講談社、1980 年
『日本人の歴史 9 笑いと日本人』講談社、1982 年
『日本人の歴史 10 夢と日本人』講談社、1982 年
『日本人の歴史 11 禁忌と日本人』講談社、1982 年
『日本人の歴史 12 悪と日本人』講談社、1982 年
『柔構造のにっぽん人』朝日出版社、1980 年
『足の下の日本史』家の光協会、1980 年
『日本のシルクロード』主婦の友社、1981 年
『化粧の文化史』国際商業出版、1982 年
『名字の本』角川書店、1986 年
『うめぼし博士の逆・日本史 1-4』祥伝社、1986-1988 年
『人づきあいの日本史』天山出版、1988 年
『江戸性風俗夜話』河出書房新社、1988 年
『日本人はなぜ水に流したがるのか』エムジー、1989 年
『お江戸街めぐり』河出書房新社、1989 年
『素顔の日本史』天山出版、1989 年
『「温故知新」と「一所懸命」』NTT 出版、1991 年
『日本「ならわし」なるほど雑学』天山出版、1991 年

『歴史の真相に迫る 謎だらけの日本史』大陸書房、1992 年

『歴史の秘密ウラ話』大陸書房、1992 年
『女王卑弥呼の謎』広済堂出版、1992 年
『樋口清之博士のおもしろ雑学日本「意外」史』三笠書房、1992 年
『日本人と人情』2 冊 大和書房、1994 年
『食べる日本史』朝日新聞社、1996 年
『梅干し博士の日本再発見講座 1 日本人は優秀である』ごま書房、1997 年
『梅干し博士の日本再発見講座 2 日本人と水の発想』ごま書房、1997 年
『梅干し博士の日本再発見講座 3 日本人の才覚』ごま書房、1997 年
『梅干し博士の日本再発見講座 4 日本人のお家芸 逆発想法』ごま書房、1997








年






『梅干し博士の日本再発見講座 5 やさしい日本人さびしい日本人』ごま書房、
1997 年
『梅干し博士の日本再発見講座 6 衣・食・住に見る日本人の精神構造』ごま書
房、1997 年
『梅干し博士の日本再発見講座 7 女の知恵が歴史を変えた』ごま書房、1998 年
『梅干し博士の日本再発見講座 8 日本史隠された真相』ごま書房、1998 年
『新・梅干しと日本刀』祥伝社、2000 年
『日本人の美点』ゴマブックス、2003 年
Bespreking
Plot
Aangezien deze manga bedoelt is om kinderen te leren over de geschiedenis van
Japan is het plot zeer duidelijk. Het verhaalt een deel van die geschiedenis,
beginnende met het einde van de Onin-oorlog en de intrede in de Sengoku-periode
tot aan de dood van Toyotomi Hideyoshi.
Hieronder volgt een korte samenvatting per hoofdstuk.
Hoofdstuk 1: Intrede in de wereld van de strijdende staten
Het eerste hoofdstuk handelt over de verschillende ontwikkelingen die
uiteindelijk leidden tot de situatie die men de strijdende staten noemt. Het begint
bij de Onin-oorlog en eindigt bij de meerdere gevechten tussen de derde
Hojo-leider en de Uesugi-clan. Aangezien de Hojo machtig waren speelden ze een
belangrijke rol. Er word verteld hoe deze clan de macht over praktisch geheel
Kanto veroverde. Ook de Imagawa-clan komt veel aanbod.
De kaart van Japan neemt enkele keren een hele pagina in om zo een overzicht
van de verstandshouding en ontwikkelen op dat moment weer te geven. Dit
gebeurt zeer schematisch en cartoonachtig, zoals de rest van het boek.
Hoofdstuk 2 : Uesugi Kenshin en Takeda Shingen
Zoals de titel van het hoofdstuk al verraad gaat het deze keer over de beroemde
daimyos Shingen en Kenshin die wel vijf keer bij Kawanakajima tegen elkaar
hebben gevochten. Twee van deze confrontaties worden van wat dichterbij
bekeken. Namelijk de tweede en vooral de vierde. Beiden mannen wilden dolgraag
naar de hoofdstad maar hun domein lag er een eindje vanaf en ze moesten langs
heel wat vijanden. Als Shingen hen aanviel riepen zij de hulp in van Kenshin en
zo begonnen die twee grootmachten dan weer te vechten.
Op het einde van het hoofdstuk word er ook gesproken over het belang van
landbouw voor de toeleveringen van proviand en het opstellen van wetten en
straffen.
Hoofdstuk 3: Het geweer en het christendom zijn daar!
Dit derde hoofdstuk vertelt hoe het geweer in Japan geïntroduceerd werd. Een
gebeurtenis die het hele verloop van oorlogen grondig veranderen, zoals in een
later hoofdstuk aangetoond wordt. Niet veel later na het geweer kwam ook het
christendom in Japan terecht. Sommige daimyo's bekeren zich tot het
christendom, andere jaagden ze weg en weer andere tolereerde ze voor de handel
die er aan vast kon hangen.
Hoofdstuk 4: De jonge jaren van Nobunaga en Ieyasu
Ook hier spreekt de titel voor zichzelf. Er wordt kort vertelt over de Nobunaga en
Ieyasu. In welke omstandigheden ze geboren zijn, over hun familie, wat ze toen al
meemaakten en hoe ze elkaar voor het eerst ontmoetten.
Hoofdstuk 5: De slag bij Okehazama
Imagawa Yoshimoto wil graag naar de hoofdstad, zoals zo velen in die tijd, om zo
macht te kunnen verkrijgen. Om dat te doen moet hij langs Nobunaga, iets wat
met zijn grote leger een eitje lijkt. Ieyasu voert de voorhoede van Yoshimoto aan
en de twee legers ontmoeten elkaar in de buurt van Okehazama. Het hoofdstuk
handelt over hoe Nobunaga met listigheid en ook veel geluk het haalt. Zijn naam
is gemaakt! Verder wordt er vertelt over alle andere vijanden die Nobunaga
verslaat terwijl hij ook nog eens in gaat op de smeekbede van de verstoten shogun
Yoshiaki.
Zoals elke alliantie in tijden van oorlog was ook deze echter relatief en op het
einde van het hoofdstuk zien we hoe Yoshiaki net tegen Nobunaga is. De
gevoelens zijn wederzijds.
Hoofdstuk 6: Nieuwe gevechtsstrategie! De overwinning bij Nagashino
In dit hoofdstuk wil Shingen richting de hoofdstad gaan. Hij heeft een brief van
Yoshiaki (zijn verantwoording) en al zijn grootste vijanden zijn ofwel overleden of
tot vriend gemaakt ofwel te druk bezig elders. Nu is zijn kans! Ieyasu ligt op zijn
pad en hoewel hij probeert kan hij niet op tegen de overweldigende kracht van
Shingen. Nobunaga, die zelf in de clinch zit, kan hem niet helpen maar gelukkig
voor hen beide wordt Shingen ziek en trekt zich terug.
Na nog wat gevechten komt het leget van Nobunaga en Ieyasu tegenover de
Takeda, nu onder leiding van Katsuyori, te staan bij Nagashino. Hier gebruikt
Nobunaga zijn beroemde tactiek met zijn musketten om gehakt te maken van de
zo gerespecteerde cavalerie van de Takeda.
Verder wordt er nog wat uitgelegd over Nobunaga's economische politiek. Het
hoofdstuk eindigt met het incident bij de Honnouji en de dood van Nobunaga.
Hoofdstuk 7: De eenmaking van het land door Hideyoshi
Na de dood van Nobunaga was de vraag wie hem zou opvolgen. Hideyoshi nam
snel wraak door Mitsuhide te verslaan bij Yamazaki en ging daarna door met de
rest van het land. Velen zagen hem als de opwolger en zij die dat niet deden, daar
werd snel mee afgerekend. Uiteindelijk was zijn grootste bedreiging Ieyasu die de
tweede zoon van Nobunaga, Nobukatsu, steunde. Na een vermoeiende strijd krijgt
Hideyoshi Nobukatsu via diplomatie aan zijn kant waardoor Ieyasu zijn
verantwoording verliest. Hoewel Ieyasu zich daarna overgeeft maakt hij het
Hideyoshi niet gemakkelijk. Nog twee gevechten (tegen de Shimazu en de Hojo)
later en het gehele land is een gemaakt onder Hideyoshi.
Hoofdstuk 8: De politiek van Hideyoshi en de mislukking van Imjin-oorlog
In dit laatste hoofdstuk wordt kort verteld over Hideyoshi's politieke beslissing,
waaronder ook zijn grote landinspectie. Verder handelt het over de mislukte
poging om Korea en China aan te vallen. Het hoofdstuk eindigt met de dood van
Hideyoshi en een grijnzende Ieyasu die zijn kans rijp ziet.
Personages
In de geschiedenis kan je moeilijk spreken over protagonisten en antagonisten.
Vandaar dat zulke indeling ook hier niet van toepassing is. Op pagina zes en
zeven van de manga staat er, naast de indeling van het boek, ook een overzicht
van de belangrijkste figuren die voorkomen in het boek, samen met een tekening
van hoe ze afgebeeld worden.
Een kort overzicht:
*Hojo Souun (北条早雲): De man die door sommige als de eerste Sengoku Daimyo
wordt gezien. In het begin van de manga wordt verteld hoe hij de macht van de
Hojo verzekert en onder andere Odawara kasteel inneemt. Dit zal voor lange tijd
de basis van de Hojo clan zijn.
*Hojo Ujiyasu(北条氏康): Zoon van Ujitsuna. Ook hij breidde het Hojo gebied uit
en slaagde erin hetgeen ze al hadden te verdedigen. Uiteindelijk maakte hij ook
vrede met De Uesugi en de Takeda. Toen hij in 1571 stierf liet hij de macht over
aan Ujimasa, die zich in een redelijk comfortabele positie bevond.
*Hojo Ujitsuna(北条氏綱): Zoon van Souun. Hij breidde de macht van de Hojo over
de Kanto-regio nog verder uit en had vele confrontaties met de Uesugi-clan.
*Imagawa Yoshimoto(今川義元); Een van de machtigste daimyo's. Hij had als
basis Suruga. Ieyasu leefde als een gevangene bij hem en vocht ook voor hem.
Toen Yoshimoto naar de hoofdstad wou gaan, moest hij langs de Oda-clan. Hoewel
hij ongetwijfeld in het voordeel was, leed hij een verpletterende nederlaag en
verloor ook zijn leven bij de slag bij Okehazama.
*Takeda Shingen(武田信玄): Een van de belangrijkste en machtigste daimyo uit
de Sengoku periode. Zijn basis lag in Kai. Hij had een levenslange rivaliteit met
Kenshin en de twee hebben meerdere keren gevochten. Waaronder de vijf
confrontaties bij Kawanakajima. De Takeda cavalerie was zeer beroemd en werd
als onverslaanbaar gezien.
*Oda Nobunaga(織田信長): De eerste eenmaker van Japan die plots aan zijn einde
kwam na het verraad van Mitsuhide. Hij wordt gezien als een eerder excentriek
persoon, wiens acties en gedachtegang moeilijk te doorgronden waren. Wat zijn
bijnaam van "Dwaas van Owari" wel aantoont.
*Uesugi Kenshin(上杉謙信): Een van de belangrijkste en machtigste daimyo uit de
Sengoku periode. Zijn basis was Echigo. Hij had een levenslange rivaliteit met
Shingen en de twee hem meerdere keren gevochten. Waaronder de vijf
confrontaties bij Kawanakajima.
*Tokugawa Ieyasu(徳川家康): De derde eenmaker van Japan en degene die het
Edo bakufu heeft geopend. In de periode van deze manga is het echter nog niet zo
ver. Ieyasu maakte een turbulente jeugd door en werd al van jongs af aan
betrokken in de chaotische wereld. Toen hij als gevangene naar de Imagawa werd
gestuurd werd hij ontvoerd naar de Oda en daarna dan toch nog bij de Imagawa
terechtkwam. Na de slag bij Okehazama kon hij breken met de Imagawa-clan en
ging een levenslange alliantie aan met Nobunaga.
*Oda Nobukatsu(織田信雄): Tweede zoon van Nobunaga, ook wel bekend onder de
naam Nobuo. Na de dood van zijn vader werkte hij samen met Hideyoshi maar
werd al snel ontevreden. Hij sloeg de handen in elkaar met Ieyasu en samen
vochten ze tegen Hideyoshi in de strijd bij Komaki-Nagakute. Hoewel die strijd
eerder in hun voordeel beslecht werd, haalde Hideyoshi hem iets later over naar
zijn kant waardoor ook Ieyasu zijn verantwoording verloor.
*Akechi Mitsuhide(明智光秀): Eens een trouwe vazal van Nobunaga en daarna de
oorzaak van diens ondergang toen hij zijn meester verried en hem doodde bij wat
bekend staat als het Honnouji Incident.
*Oda Nobuhide(織田信秀): Vader van Nobuhide. Zelf had hij, net als de rest van
zijn clan, weinig vertrouwen in Nobunaga. Toen Ieyasu als gevangene naar de
Imagawa werd gestuurd liet hij hem ontvoeren, waardoor hij wat zeg kreeg in
Mikawa (het thuisland van Ieyasu). Zijn grootste vijand was, naast de Imagawa
en Saito-clan, zijn eigen clan waarbinnen heel wat strijd was.
*Shibata Katsuie(柴田勝家): Toen Nobuhide overleed steunde Katsuie eerst
Nobunaga's jongere broer Nobuyuki maar ze werden verslagen. Nobunaga
verleende hem gratie en vanaf toen diende Katsuie hem. Toen Nobunaga stierf
was Katsuie woedend dat Hideyoshi zijn opvolger werd. De twee gingen in de
clinch bij Shizugatake, waar Katsuie aan zijn einde kwam.
*Toyotomi Hideyori(豊臣秀頼): Zoon van Hideyoshi. Hij was slechts vijf jaar oud
toen zijn vader overleed en werd bijgevolg onder het toezicht van de zogenaamde
'vijf regenten' gesteld. Deze waren Mouri Terumoto, Maeda Toshiie, Ukita Hideie,
Uesugi Kagekatsu en Tokugawa Ieyasu. Hoewel hij later inderdaad een
belangrijke rol (zij het in een niet zo positieve manier) in de geschiedenis gaat
spelen, is het wat vreemd dat hij bij de hoofdpersonages van de manga staat
aangezien het boek eindigt met de dood van Hideyoshi.
*Takeda Katsuyori(武田勝頼): Zoon van Shingen en diens opvolger, maar bijlange
niet zo'n goed leider als zijn vader. Hij lijdde een verpletterende nederlaag bij
Nagashino en hoewel hij ontsnapte jaagde hij zelfs zijn nauwste familieleden het
harnas in. Uiteindelijk pleegde hij eenzaam zelfmoord.
*Toyotomi Hideyoshi(豊臣秀吉): De tweede eenmaker van Japan. Hideyoshi was
van lage afkomst en heeft zich op eigen houtje naar boven gewerkt op de sociale
ladder. Geen vanzelfsprekend feit. Hij was een van Nobunaga's trouwste dienaren
en ook diens opvolger. Had als bijnaam "Aap".
*Franciscus Xavier (フランシスコ・ザビエル): Een belangrijke Portugese missionaris.
In 1549 kwam hij aan in Japan waar hij trachtte het christendom te verspreiden.
Stijl
Visueel
De tekenstijl is eerder simplistisch en cartoonachtig. De manga heeft tenslotte als
doel de lezer te informeren en streeft geen artistieke aspiraties na. Als
vergelijking lijkt me de stijl van Marc Sleen zoals in de Nero stripboeken perfect.
De personages zouden er zo uit kunnen komen.
Realisme is dan soms ook ver te zoeken. De meerderheid van de dingen worden
zeer cartoonachtig en schematisch voorgesteld. Ook bevat het dan ook vaak
anachronistische elementen. Dit kan op zich vreemd lijken aangezien het hier
over een educatieve, historische manga gaat maar het werkt zeer goed.
Je hebt bijvoorbeeld Japan dat voorgesteld wordt als een grote boksring, het
letterlijk overhandigen van een gevangene (persoon ligt op een zijn hand en wordt
aan de ander gegeven), het 'power up' prentje en de kleine mannetjes die heen en
weer lopen op een kaart van (een deel van) Japan.
Tekst
Zoals te verwachten valt bij een manga die gericht is op een wat jonger publiek
staat er bij elke kanji furigana bij. Ze komt ook steeds terug. Het is niet omdat een
woord of naam al eerder is voorgekomen dat het de keren daarna zonder furigana
verschijnt. Vooral bij namen en toponiemen vond ik dit zeer handig. Het was
anders de helft van de tijd maar raden geweest om wie of waar het ging.
Iets dat ik dan wel vreemd vond was dat ze niet altijd de kanji gebruikte, ook al
waren het soms zelfs helemaal niet zo'n moeilijke. Hierdoor kreeg je soms wat
lange opeenvolgingen van hiragana die het lezen dan niet bemoeilijkten dan toch
vertraagde. Het meest eigenaardige was de neiging om bijvoorbeeld bij een woord
dat uit twee kanji bestaat enkel de eerste of enkel de tweede te geven en het
andere deel in hiragana te schrijven. Dit maakte het soms verwarrend en ik
begrijp niet goed waarom dit gedaan werd. Het gebeurt redelijk vaak zelfs.
Ook bij het woordgebruik waren er, zoals bij het visuele deel, wat anachronismen
maar dat is volkomen normaal volgens mij. Een voorbeeld hiervan is het
hierboven al vermelde 'power up' en 'boksring'.
Verder heb je voor sommige termen en namen ook een korte uitleg langs de
zijkant van de pagina. Soms gaat dat over een woord dat letterlijk op die pagina
genoemd wordt (verwijzing via de welbekende *) of soms algemener en dat stat de
term in een vet gekleurd deeltje erboven. De uitleg is telkens zeer beknopt maar
het maakt het visualiseren en onthouden van de informatie een heel pak
gemakkelijker.
Woordenlijst
Voor de algemene woordenlijst zie hier.
Persoonsnamen
ｐ.8
細川・山名: Hosokawa - Yamana
ｐ.9
足利尊氏: Ashikaga Takauji
義昭: Yoshiaki
信長: Nobunaga
ｐ.10
北条早雲 = 伊勢新九郎長氏: Hojo Souun of zoals hij eerder heette: Ise Shinkurou
Nagauji
大森氏: Oomori-clan
三浦氏: Miura-clan
多目権兵衛: Tame Gonbei
山中才四郎: Yamanaka Saishirou
荒木兵庫頭: Araki Hyougonokami
荒川又次郎: Arakawa Matajirou
大道寺太郎: Daitouji Tarou
在竹兵衛尉: Aritake Hyouenojou
ｐ11
今川義忠: Imagawa Yoshitada
ｐ.12
斯波氏 Shiba-clan
龍王丸: Tatsuoumaru
北川: Kitagawa
氏親:Ujichika
氏真: Ujizane
ｐ.13
上杉政憲: Uesugi Masanori
太田道灌: Oota Doukan
扇谷上杉氏: Ougigayatsu-Uesugi-clan
ｐ.14
今川氏親: Imagawa Ujichika
足利政知: Ashikaga Masatomo
ｐ.15
足利成氏: Ashikaga Shigeuji
足利義政: Ashikaga Yoshimasa
政知: Masatomo
ｐ.16
茶々丸: Chachamaru
ｐ.17
里見氏: Satomi-clan
松平: Matsudeira
ｐ.18
大森藤頼: Oomori Fujiyori
ｐ.19
山内上杉: Yamanouchi-Uesugi
ｐ.20
北条氏康: Hojo Ujiyasu
扇谷上杉朝定: Ougigayatsu-Uesugi Tomosada
山内上杉憲政: Yamanouchi-Uesugi Norimasa
ｐ.21
足利晴氏 Ashikaga Haruuji
ｐ.23
長尾景虎: Nagao Kagetora (de latere Kenshin)
ｐ.24 と 25
伊達政宗: Date Masamune
長宗我部元親: Chousokabe Motochika
ｐ.32
高坂昌信: Kousaka Masanobu
ｐ.43
種子島時堯: Tanegashima Tokitaka
ｐ.44
八板金兵衛清定: Yaita Kinbei Kiyosada
ｐ.46
フランシスコ・ザビエル: Franciscus Xavier
島清: Shimazu
ｐ.48
大友義鎮 ／ 宗麟: Ootomo Yoshishige oftewel Sourin
有馬晴信: Arima Harunobu
大村純忠: Oomura Sumitada
高山右近: Takayama Ukon
足利義輝: Ashikaga Yoshiteru
ビレラ: Vilela (Gaspar Vilela)
ｐ.49
織田信長: Oda Nobunaga
織田信秀: Oda Nobuhide
明智光秀: Akechi Mitsuhide
ｐ.51
信行: Nobuyuki
ｐ.52
竹千代: Takechiyo (de latere Ieyasu)
ｐ.53
徳川家康: Tokugawa Ieyasu
お大: Odai
ｐ.54
松平広忠: Matsudeira Hirotada
ｐ.58
松平元信: Matsudeira Motonobu (de latere Ieyasu)
築山: Tsukiyama
ｐ.59
柴田 勝家: Shibata Katsuie
p.63
松平元康: Matsudeira Motoyasu (de latere Ieyasu)
ｐ.69
お市: Oichi
浅井 長政: Azai Nagamasa
斉藤: Saitou
木下藤吉郎: Kinoshita Toukichirou (de latere Toyotomi Hideyoshi)
ｐ.74
松永久秀: Matsunaga Hisahide
三好義継: Miyoshi Yoshitsugu
義昭: Yoshiaki
朝倉義景: Asakura Yoshikaga
p. 76
義英: Yoshihide
p. 87
狩野 永徳: Kanou Eitoku
p. 90
羽柴秀吉: Hashiba Hideyoshi (de latere Toyotomi Hideyoshi)
p. 91
清水 宗治: Shimizu Muneharu
ｐ.98
蘭丸: Ranmaru (schildknaap van Nobunaga)
ｐ.106
高山長房: Takayama Nagafusa (beter bekend als Ukon)
中川清秀: Nakagawa Kiyohide
p. 111
信勝: Nobukatsu
ｐ.112
池田 恒興: Ikeda Tsuneoki
ｐ.117
島津: Shimazu
義久: Yoshihisa
大友: Ootomo
ｐ.120
伊達 政宗: Date Masamune
支倉常長: Hasekura Tsunenaga
ｐ.132
秀頼: Hideyori
Toponiemen
p.10
興国寺: Koukokuji
関東: Kanto
京都: Kyoto
ｐ11
駿河: Suruga
静岡県: Shizuoka prefectuur
ｐ.12
遠江: Totomi
塩見坂: Shiomizaka
東海地方: Tokai regio
p.13
江戸城: Edo kasteel
p.15
鎌倉: Kamakura
古河公方: Koga (uitleg vanonder)
ｐ.16
堀越御所: Horikoshi (uitleg rechts)
ｐ.17
伊豆: Izu
韮山: Nirayama
小田原城: Odawara kasteel
三河: Mikawa
ｐ.18
神奈川県: Kanagawa prefectuur
ｐ.19
箱根山: Berg Hakone
ｐ.20
相模: Sagami
武蔵: Musashi
埼玉県: Saitama prefectuur
下総: Shimousa
千葉県: Chiba prefectuur
川越城: Kawagoe kasteel
ｐ.21
入間川: Irumagawa
ｐ.23
上野: Kouzuke
群馬県: Gunma prefectuur
越後: Echigo
新潟県: Niigata prefectuur
川中島: Kawanakajima
ｐ.24 と 25
奥州; Oushuu
四国: Shikoku
ｐ.26
三国峠: Mikuni bergpas
沼田: Numata
ｐ.27
甲斐: Kai
山梨県: Yamanashi prefectuur
中部地方: Chubu regio
ｐ.28
富士川: Fujigawa
信州: Shinshu
長野県: Nagano prefectuur
天竜川: Tenryugawa
木曾川: Kisogawa
ｐ.29
春日山城: Berg Kasuga kasteel
桶狭間: Okehazama
東海道: de Tokaido
ｐ.30
越中 Etsuchuu
富山県: Toyama prefectuur
信濃: Shinano
野尻湖: Lake Nojiri
ｐ.32
千曲川: Chikumagawa
妻女山: Berg Saijo
茶臼山: Berg Chausu
海津城: Kaizu kasteel
八幡原: Hachimanbara
ｐ.36
土佐: Tosa
ｐ.41
種子島: Tanegashima
ポルトガル: Portugal
ｐ.42
明国: China
赤尾の津:Akaogi haven
西之表港: Nishinoomote haven
門倉崎: Kadokura schiereiland
ｐ.45
近畿地方: Kinki regio
ｐ.46
鹿児島: Kagoshima
平戸: Hirado
山口: Yamaguchi
ｐ.47
豊後: Bungo
ｐ.48
長崎: Nagasaki
浦上: Uragami
ｐ.49
尾張: Owari
愛知県: Aichi prefectuur
石山本願寺: Ishiyama-Honganji
本能寺: Honnouji
p.59
賤ヶ岳: Shizugatake
p.61
鳴海: Narami
ｐ.62
清洲城: Kiyosu kasteel
丸根: Marune
鷲津: Washizu
p.63
大高城: Ootaka kasteel
p.64
熱田神宮: Atsuda tempel
田楽狭間: Dengakuhazama
p.68
関ヶ原: Sekigahara
ｐ.69
姉川: Anegawa
稲葉山城: Inabayama kasteel
長良川: Nagarugawa
揖斐川: Ibigawa
墨俣: Sunomata
ｐ.72
美濃: Mino
岐阜県: Gifu prefectuur
ｐ.74
越前: Echizen
福井県: Fukui prefectuur
ｐ.75
正親町: Oogi
ｐ.77
近江: Oumi
滋賀県: Shiga prefectuur
ｐ.80
山里: Yamazato
ｐ.82
浜松城: Hamamatsu kasteel
ｐ.83
三方ヶ原: Mikatagahara
ｐ.84
長篠: Nagashino
設楽ヶ原: Shidaragahara
ｐ.87
奈良: Nara
堺: Sakai
p. 90
中国: Chugoku
姫路城: Himeji kasteel
p. 91
三木城: Miki kasteel
鳥取城: Tottori kasteel
高松城: Takamatsu kasteel
ｐ.93
足守川: Ashimorigawa
p. 94
亀山城: Kameyama kasteel
ｐ.96
八上城: Yakami kasteel
ｐ.103
美作: Mimasaki
因幡: Inaba
伯耆: Houki
ｐ.106
山崎: Yamazaki
天王山: Berg Tennou
ｐ.108
坂本城: Sakamoto kasteel
小栗栖: Okurusu
ｐ109
琵琶湖: Lake Biwa
ｐ.111
犬山城: Inuyama kasteel
小牧山: Komaki berg
長久手: Nagakute
p. 113
小幡城: Obata kasteel
ｐ.117
肥前: Hizen
佐賀県: Saga prefectuur
竜造寺: Ryuuzouji
p. 120
仙台: Sendai
p. 131
醍醐寺: Daigoji
Uitdrukkingen en collocaties
p. 11
ちかいをたつ: Een eed zweren
ｐ15
しかたがない: Geen andere keuze hebben
p. 20
勢いに乗る: Op zijn elan verdergaan
ｐ.33
太刀をぬく: Je zwaard trekken
p. 44
百発百中: Onfeilbaar
ｐ.56
金に目がくらむ: Verblind zijn door geld
p. 60
くちばしの青い: Jongeling
p. 76
恩にきる: Dankbaar zijn
p. 94
はじをかかす: Vernederen
p. 116
腹の中が見える: Iemands ware intenties doorzien
ｐ.117
丸飲みにする: Geheel opslokken
ｐ.129
頭がおかしい: Gek
擬態語 en 擬音語
ｐ.8
アホ: Idioot (geluid van de kraai)
ｐ.9
ぼろぼろ: Gehavend
ヘッヘッヘッ: gelach
バカン: Slageluid
ガッ: Pijngeluid
ドスッ: Smak
ｐ.10
オウッ: Geluid dat ze enthusiast akkoord gaan
いざっ: Laten we dat nu doen!
ｐ.11
パンパンパン: Gluid van het in elkaar klappen van de handen
ｐ.13
あいや!: Ah wacht even!
ギロッ: Woeste blik
げえっ: Frustratie
ｐ14
ハッハッハッ: Gelach
ｐ15
ふん: Hmph!
ｐ.16
ワーワー: Strijdgeluiden
あーっ: Aah
ワッハッハッ: Gelach
ｐ.18
ほう: Geluid dat je maakt als je onder de indruk van iets
ますます: In toenemende mate
アッハッハッ: Gelach
ｐ.19
ブオオオオ: Intense kracht of beweging
ドドドドド: Geloop/gemarcheer/hoevengetrappel
ｐ.20
ドンドンドン: Gemarcheer in rustige gelijke tred
ｐ.21
ワー: Strijdkreet
カッカッカッ: Hoefgetrappel
フフフ: Giechelgelach
くすりっ: Snel omdraaien
ｐ.22
たびたび: Herhaaldelijk
ｐ.26
チラッ
ホラッ: Kijk!
ギャアーっ: Angst
ｐ.27
うじゃうじゃ: In zwermen
ハタハタ: Flapperend
ｐ.34
ガキン: Wapengekletter
ｐ.36
ドブン: Splash
ｐ37
アヂヂ: Heet! Heet!
パラリ: Sparkle
ｐ.39
チャポンチャポン: Splash splash
ジャッジャッ: Het geluid van de werkende machine
ｐ.40
ドギューン: Geweerschot
ｐ.43
ガッカッ: Eetgeluid (met stokjes)
ガイーン: Zeer luide knal
ｐ.44
グワッ: Uiteenbarsten
ｐ.48
アーメン: Amen
ｐ.49
ガハハ:Gelach
ｐ.52
ピーピー: Geluid van een vogel
ｐ.53
ホギャホギャ: Geluid van wenende baby
ｐ.55
ワナワナ: Beven
ｐ.60
ハハ~~ッ: Akkoord
ｐ.61
ゴーーーーッ: Vuuraanval geluid
パチパチ: Geluid van dingen die kraken in vuur
ｐ.62
コクリコクリ: In slaap dommelen
ｐ.63
フアアーーッ: Wakker worden en uitrekken
ガバッ: Geluid van de kledij (doordat hij plots recht gaat zitten)
ｐ.64
サッサッ: Geluid bij het vaster trekken van de gevechtsuitrusting
ｐ.65
ニヤッ: Grijns
ｐ.66
ジャリーッ: Het geluid van bewegende aarde
バキッ: Impact
ドカッ: Bam (sla of trap of zo)
ｐ.68
パチッ: Dichtklappen
ｐ.72
タブタブ: Losjes
ｐ.79
チクチク: Prikkend
ｐ.80
ギクッ: O-oh betrapt...!
ｐ.81
ザッザッ: Geluid van marcheren (impliceerd dat ze hem gaan aanvallen)
ｐ.84
たっぷり: Helemaal, volledig
ｐ.85
ガガガガガガガ: Het snel schieten van geweren
ヒヒヒーーーン: Gehinnik
ｐ.90
ピタン: Knielen op grond
ｐ.92
ガッ:Vechtgeluid
チリ: Grijns
ダッ: Snel vooruit rennen
ｐ.93
パチン: Met je vingers knippen
ドンドン: Iets groots is klaar en verschijnt (hier het kasteel)
ｐ.94
ヒエーーッ: Eep!
ｐ.97
しらじら: Licht worden
ｐ.99
ゴオーーー: Vuuraanval geluid
ｐ.100
バラバラ: Uiteen, verspreid
チャンチャン: Wapengekletter
ｐ.105
ヒューーーッ: De wind die waait
ｐ.108
ウッ: Plotse pijn
ｐ.110
ずるずる: Vlotjes
コンコン: Klopgeluid
ｐ.113
しいーーーーん: Stilte
や: Huh?
ニッ: Grijns
ｐ.114
アサーー: Ochtend!!
くそーーーっ: Verdomme!
ピョン: Spronggeluidje
ｐ.115
アレッ: Huh?
ソシロブ: Slurpgeluid
ｐ.116
フッフッ: Gelach
クーーーッ: Hij moet zich inhouden
ｐ.121
コネコネ: Kneedgeluid
ｐ.122
パタパタ: Waaien (met de waaier)
ｐ.124
きっちり: Punctueel
ガッチリ: Stevig
ｐ.125
パタン: Lichte impact
ワーイ: Juigen
ｐ.130
めちゃめちゃ: Absurd
ｐ.131
タラーーーリ: Geluid van fijne muziek
Andere
ｐ.25
一本の矢はかんたんに折れても、三本の矢はかんたんに折れない: Een pijl breekt zeer
makkelijk, maar drie pijlen breken niet zo gemakkelijk. (bekende uitspraak
toegeschreven aan Mouri Motonari)
ｐ.61
尾張の沓掛: De dwaas van Owari (bijnaam voor Nobunaga)