Comments
Transcript
tłumaczenie Księgi Estery: rabin Sacha Pecaric
MEGILAT ESTER Ksi¹¿ka ta poœwiêcona jest pamiêci Joy Rochwarger Balsam (Jochewed Zlata bat Jicchak Tuvia) z’’l, zmar³ej 21 maja 2004 w Nowym Jorku w trzydziestym ósmym roku ¿ycia – z wdziêcznoœci¹ za jej serdeczne zaanga¿owanie w sprawê odrodzenia ¿ydowskiego ¿ycia w Polsce t erp Rozdzia³ 1 Zdarzy³o siê za czasów Achaszwerosza, tego Achaszwerosza, który królowa³ nad stu dwudziestoma siedmioma prowincjami od Indii do Etiopii, 2 ¿e w tamtych dniach, gdy król Achaszwerosz zasiada³ na tronie swego królestwa, tym w twierdzy Szuszan, 3 wyda³ ucztê w trzecim roku swojego panowania, dla wszystkich ksi¹¿¹t, dworzan i dostojników Persji i Medii oraz namiestników i ksi¹¿¹t podleg³ych mu prowincji. 4 Przez wiele dni, przez sto osiemdziesi¹t dni, ukazywa³ bezmierne bogactwo swojego królestwa i wspania³¹ s³awê swojego majestatu. 5 A gdy up³ynê³y te dni, król wyda³ siedmiodniow¹ ucztê na dziedziñcu, w ogrodzie królewskiego pa³acu, dla wszystkich poddanych, który przebywali w twierdzy Szuszan, 1 Malbim 1. Dlaczego Achaszwerosz zostaje nam przedstawiony zwrotem za czasów, stosowanym zazwyczaj do wprowadzania nieznanych wydarzeñ z ¿ycia znanych ju¿ postaci? Powtórzenie imienia Achaszwerosz wydaje siê zbyteczne. Dlaczego jest to jedyne miejsce w Megili, gdzie nie jest on nazwany królem Achaszweroszem? 2. S³owa w tamtych dniach i król Achaszwerosz wydaj¹ siê zbyteczne. Czemu s³u¿y informacja o Szuszan? 3. Dlaczego ksi¹¿êta, dworzanie i dostojnicy wymienieni s¹ przed namiestnikami i ksi¹¿êtami prowincji? Jakie jest znaczenie s³ów przed nim? Dlaczego u¿yty jest tu zwrot w trzecim roku swojego panowania, a w wersecie 2:16 w siódmym roku jego królowania? 4. Co s³owa: wspania³¹ s³awê swego majestatu dodaj¹ do: bezmierne bogactwo swojego królestwa? 10 / Megilat Ester JI½r¯u§J©j£t tUÉv JI·r¯u§J©j£t hÉ¥nhC h¼¦v±h³u t oh˦r§Gg±u gcÁ¤J JUºFsg±u US«Év¥n ¿Qk«N©v | ,cɤJF o·¥v¨v oh¼¦n²HC c :v ²bh¦s§n v¼¨t¥nU r¼J ¤ t £ Iº,Ufkn © tÉX ¥ F kg À JI½ru¯ J § j © t £ QkN ¤É v © Iºfk¨nk ¿JIk¨J ,Ê ³b§JC d :v¨rhC©v iË©JUJC | khÉ¥j uh·¨sc g³u uh¼¨r¨Gkfk vº¤T§J¦n vɨGg ,I¼bh¦s§N©v hË¥r¨G±u ohÁ¦n§T§rP©v h½©s¨nU xÉ©rP Iº,Ufkn © sIÉcF r¿ J ¤ g Î ,¤t I½,t « r§ v © C s :uh b² p k ohºC©r ohɦn²h I·,KUs±D ,¤r¼¤tp¦T rº¨e±h,Τt±u ohɦn²H©v | ,tIÉk§ncU v :oIh ,¼©t§nU ohË°bIn§J o Ï h¦tm n § B° v © oÉg v ¨ kfk QkN ¤Ç v © vÉG ¨ g vKt ¥½ v ¨ v¼T ¤ J § n ¦ iÁy ¨ e¨ sgu± kIsÍ D² n ¦ k vÂr¨ hCv © iÎJ © UJC Ksiêga Estery / 9 tak dostojnych, jak najmniej znacz¹cych, 6 [poœród zas³on] z bia³ej bawe³ny i niebieskiej we³ny, umocowanych sznurami z delikatnego lnu i purpurowej we³ny do srebrnych pierœcieni i do kolumn z alabastru – i by³y tam ³o¿a z³ote i srebrne na posadzce z marmuru, alabastru, pere³ i mozaiki. 7 Wino królewskie podawano w obfitoœci, jak przystoi królowi, w czarach z³otych, czarach przeró¿nych kszta³tów, 8 a pito bez przymuszania, bo król rozkaza³ ka¿demu podczaszemu swego domu dostosowaæ siê do ochoty ka¿dego cz³owieka. 9 Tak¿e Waszti, królowa, wyda³a ucztê dla kobiet w królewskim pa³acu króla Achaszwerosza. 10 Siódmego dnia, gdy król rozweseli³ siê winem, nakaza³ Mehumanowi, Bizcie, Charwonie, Bigcie, Awagcie, Zetarowi i Karkasowi, siedmiu eunuchom us³uguj¹cym królowi Malbim Dlaczego wyra¿enie wiele dni u¿yte jest obok dok³adnej liczby tych dni? 5. Dlaczego lud Szuszan nazwany jest tutaj tymi, którzy przebywali w twierdzy Szuszan? Dlaczego u¿yte jest tu wyra¿enie tak dostojnych, jak do najmniej znacz¹cych, zamiast, jak zwykle, od najmniej znacz¹cego do najwa¿niejszego? Dlaczego Achaszwerosz urz¹dzi³ ucztê i dlaczego Megila poœwiêca jej szczegó³om tak wiele uwagi? Dlaczego prezentowa³ on swoje bogactwa przed wszystkimi narodami? Jaki by³ cel drugiej uczty – dla ludu Szuszan? Dlaczego jest napisane, ¿e uczta odby³a siê na królewskim dziedziñcu i w jakim celu informuje siê nas o wszystkich jej szczegó³ach? 9. Dlaczego Waszti urz¹dzi³a osobne przyjêcie, nazwane uczt¹ dla kobiet? W jakim celu podana jest ta informacja, a tak¿e to, ¿e uczta mia³a miejsce w pa³acu króla? S³owa: w królewskim pa³acu króla Achaszwerosza wydaj¹ siê zbêdne. 12 / Megilat Ester :Qk¤N©v i¼©,hC ,˳B°D rÈm£jC oh·¦n²h ,Égc¦J j .UÉchkc©jC ¿zUj¨t ,k½f§,U xÉP§rF | rUÉ u J· ¥ J h¥ s UÉ N g ± u ;¤ x ¼ f h k hË k ± D k g iº ¨ n ² D § r © t ± u J¼J ¥ u² y©vC ,Ëp m r¦ kÁg ;¤xf½ u² cÉv ¨ z² | ,IÉYn ¦ oh¼kf±u cº¨v²z hÉkfC ¿,Ie§J©v±u z :,¤r¨j«x±u rË©s±u :QkN ¤ v © sË h³ F c¼r¨ ,UÁfk n © ihË h¯ u± oh·b° IJ ohÉk F n ¦ sÉ©X°h | iÉfhF x· ¯b«t ihÉ¥t ,¼¨Sf vË ²H¦,§©v±u j iI¼m§rF ,I¼G gk Iº,hC cÉ©rkF kÀg Qk½¤N©v v¼¨,§Gg vºFk©N©v hɦT§J³u o³ÀD y :Jh¦t²uJh¦t QkN ¤Ë k r¼J ¤ t £ ,Uºfk N © v © ,hC À oh·J ¦ b² vÉT ¥ J § n ¦ ck cIËyF hºghc§©v ¿oIHC h :JIr¯u§J©j£t tÂb² Ic§rj © tÎ, ¨ Z± C i¨nUv§nkÆ rÇn © t ¨ i°h· H² C QkN ¤¼ v © ¿ , g c ¦ J xº F § r f ± u rÉ © , ¯ z ¿ t ¨ , ± d c £ t ³ u tÊ ¨ , ± d C Q k Ë ¤ N © v h¼ ¯ b P ,¤ t ohº ¦ , § r É ¨ J § n © v ohº ¦ x h¦ r É ¨ X © v Ksiêga Estery / 11 Achaszweroszowi, 11 ¿eby przyprowadzono przed króla Waszti, królow¹, w królewskim diademie, ukazuj¹c jej urodê ludom i ksi¹¿êtom, bo by³a kobiet¹ o piêknym wygl¹dzie. 12 Ale królowa Waszti odmówi³a przyjœcia na rozkaz króla przekazany przez eunuchów. Król oburzy³ siê bardzo i zap³on¹³ gniewem. 13 Król poradzi³ siê znawców prawnych procedur, bo taki by³ zwyczaj królewski, tych, który byli biegli w prawie i s¹dzeniu, 14 swych najbli¿szych doradców, Karszeny, Szetara, Admaty, Tarszisza, Meresa, Marseny, Memuchana, siedmiu ministrów Persji i Medii, którzy mieli przystêp do króla i zajmowali pierwsze miejsca w królestwie: 15 Co nale¿y uczyniæ wed³ug prawa z królow¹ Waszti z powodu nieokazania pos³uszeñstwa rozkazowi króla przekazanemu przez eunuchów? Malbim 10. Dlaczego eunuchowie królewscy wymienieni s¹ z imienia i opisani jako ci, którzy us³ugiwali królowi? 11. Jaka by³a przyczyna tego, ¿e tak potê¿ny król chcia³ zaprezentowaæ t³umom urodê swojej ¿ony, zw³aszcza ¿e, jak mówi¹ nasi mêdrcy, zosta³a ona wezwana nago? I dlaczego zosta³a wezwana w tak pozbawiony godnoœci sposób, rozkazem, aby pojawi³a siê natychmiast? Dlaczego w wersetach 9, 11 i 16 mówi siê o niej Waszti, królowa, a w wersetach 12 i 15 królowa Waszti? S³owa: przed króla wydaj¹ siê zbêdne. Dlaczego s³owa u³o¿one s¹ w ten sposób, ¿e wynika z nich, i¿ Waszti nie nosi³a korony, gdy nie przebywa³a w obecnoœci króla? 12. Przyczyn¹ jej odmowy wydaje siê to, ¿e królewski rozkaz zosta³ przekazany przez eunuchów. Dlaczego? Jest wyraŸny nadmiar w s³owach król oburzy³ siê bardzo oraz zap³on¹³ gniewem. 13. Kim s¹ znawcy prawnych procedur i ci, którzy byli biegli w prawie i s¹dzeniu? 14. Dlaczego pojawia siê jeszcze jedno okreœlenie odnosz¹ce siê do sêdziów, jako najbli¿szych mu? 14 / Megilat Ester vÁ Fk©N©v hͦT§J³u,¤t thc¨vÆk th :JIr¯u§J©j£t ,IÎ t § r © v k ,U· f k © n r¤ , É f C Q k ¼ ¤ N © v hË ¯ b p k ,Ë c Iyh F Vº ² h p ² h ,¤ t ¿ o h¦ r ¨ ¬ © v ± u ohÊ ¦ N g ¨ v h½ ¦ T § J ³ u vÉ F k © N © v iÄ ¥ t ¨ n § T ³ u ch :th ¦ v v¼ ¤ t § r © n oh·x ¦ h¦rX ¨ v © sÉh³ C r¼J ¤ t £ QkN ¤º v © rÉc s § C t ¿ Ick :Ic v˨r gC I¼,¨n£j ³u s«ºt§n ¿QkΤN©v ;«Êm§e°H³u oh·¦Tg¨v hÉg§s«h oh¼¦nf£jk Qkº¤N©v r¤nt«ÉH³u dh :ihs¦ u² ,ËS¨ h¼g s§ h« kF hÈb¯ p k QkN ¤º v © rÉc S§ i¿ f hF t¨,ɨn§s©t ¿r¨,¥J tÊ ²b§J§rF uh½k¥t c«Ér¨E©v±u sh ,Ägc¦J i· fUn§n t¼²b§x§r©n x¤rˤn Jhº¦J§r©, ohËc J § H©v QkN ¤º v © hÉb¯ P h¿ t ¥ r« h½s© n ¨ U xÉr© P | hÉr¥ G ¨ ,Iº G g K v © n ¿ , ¨ s F uy :,U f k © N C v¼ ² b « J t¦ r ,t ¤ v½, ¨ G § g tO rÉJ ¤ t £ | kÉg h·T ¦ J § u³ v¼F k N © C :ohx ¦ h¦rX ¨ v © s¼h³ C JIºru¯ J § j © t £ QkN ¤É v © r¿ n © t £ n © Ksiêga Estery / 13 Na to Memuchan oznajmi³ w obecnoœci króla i ksi¹¿¹t: Waszti, królowa, pope³ni³a wykroczenie nie tylko przeciwko Jego Wysokoœci, ale równie¿ przeciwko wszystkim ksi¹¿êtom i przeciwko wszystkim ludom we wszystkich prowincjach króla Achaszwerosza. 17 Bo zachowanie królowej spowoduje, ¿e wszystkie ¿ony wzgardz¹ swoimi mê¿ami, skoro pomyœl¹, ¿e sam król Achaszwerosz rozkaza³ przyprowadziæ królow¹ Waszti przed swoje oblicze, a ona nie przysz³a. 18 Ju¿ dzisiaj ksiê¿niczki Persji i Medii, które us³ysza³y o zachowaniu królowej, opowiedz¹ to wszystkim i nie bêdzie koñca poœmiewisku i lekcewa¿eniu. 19 Je¿eli spodoba siê Waszej Wysokoœci, niech zostanie wydany królewski dekret i niech bêdzie wpisany do praw Persji i Medii, aby nie mo¿na go by³o przest¹piæ, ¿e Waszti ju¿ nigdy nie przyjdzie przed oblicze króla Achaszwerosza. 16 Malbim 15. Po co dodane s¹ s³owa przez eunuchów? 17. Jakie jest znaczenie s³ów zachowanie królowej spowoduje? 18. Co oznaczaj¹ s³owa ju¿ dzisiaj? Co powiedz¹ ksiê¿niczki? Jest wyraŸny nadmiar w s³owach poœmiewisko i lekcewa¿enie. 19. Jaki rodzaj królewskiego dekretu powinien zostaæ wydany? Dlaczego stracenie Waszti mia³o byæ zapisane w ksiêgach prawa jako ustawa obowi¹zuj¹ca po wsze czasy, skoro by³o to wydarzenie spowodowane wyj¹tkowymi okolicznoœciami? Dlaczego Waszti mia³a zostaæ skazana z obawy przed niepos³uszeñstwem kobiet, skoro ten sam cel móg³ zostaæ osi¹gniêty poprzez dekret o wy¿szoœci autorytetu mê¿ów? ¿QkΤN©v hÊ ¯bpk [i½fUn§n] i½fªnu§n r¤nt«ÉH³u zy hÉT ¦ J § u³ v¼, ¨ u± g IºSc k Q ¿ k N ¤Î v © kg tÊO ohºr¦ ¬ ¨ v © u± k F k g ± u ¿ o h¦ r ¨ ¬ © v k F k g hÊ F v· F k © N © v Q k Ë ¤ N © v ,I¼ b h¦ s § n k f C rÈ ¤ J £ t ohº ¦ N g É ¨ v kg ¿vFk©N©vrc§s tÊm¯hhF zh :JIr¯u§J©j£t i· ¤ v h¯ b h g C i¼ ¤ v h k g C ,IË z c © v k ohº ¦ J ² B © v k F thÎc¨vk rÄ©n¨t JIÇr¯u§J©j£t QkɤN©v o½¨r§n¨tC :v¨ t c tO± u uh¼ ² b p k vÁ F k © N © v hÍ ¦ T § J ³ u ,¤ t h½s © n ¨ Ux©r P ,IÉrG ¨ | v²br§ n ©É t«T vÂZ® v © oIÎHv © u± jh hÉ¥r¨G k«¼fk vºFk©N©v rÉc§S,¤t ¿Ug§n¨J rʤJ£t k g o¦ t yh :; m ¨ e ² u iIË h ² Z C h¼ © s f U Q k · ¤ N © v uhº²bpK¦n ¿,Ufk©nrc§s tÊm¯h cI½y QkɤN©v rÎJ ¤ t £ rI·cg h³ tÉOu± h¼s© n ¨ Ux©rp hË, ¥ s¨ C cÁ, ¥ F h° u± JIºr¯u§J©j£t QkɤN©v ¿h¯bpk h½¦T§J³u tIÂc¨,tO 16 / Megilat Ester Ksiêga Estery / 15 A jej królewskoœci¹ niech Wasza Wysokoœæ obdarzy inn¹, która jest bardziej jej godna. 20 Wtedy wieœæ o wykonaniu wyroku Waszej Wysokoœci zagrzmi w ca³ym królestwie, jak jest ono ogromne, i wszystkie ¿ony bêd¹ powa¿a³y swoich mê¿ów, tak dostojnych, jak najmniej znacz¹cych. 21 Ta rada zyska³a uznanie króla i ksi¹¿¹t i król post¹pi³ wed³ug s³ów Memuchana. 22 Rozes³a³ obwieszczenia do wszystkich prowincji królewskich, do ka¿dej prowincji w jej w³asnym piœmie i do ka¿dego ludu w jego w³asnym jêzyku, ¿eby ka¿dy mê¿czyzna w³ada³ w swoim domu i mówi³ w jêzyku swego ludu. Malbim 20. Dlaczego ten dekret uwa¿any jest za wielki [s³owo „wielki” w tym wersecie mo¿e siê odnosiæ zarówno do dekretu, jak i do królestwa], skoro wszystko, do czego siê on sprowadza, to zg³adzenie bezbronnej ¿ony? Dlaczego wyra¿enia dostojny i najmniej znacz¹cy u¿yte s¹ w tej, a nie odwrotnej kolejnoœci? 21. Dlaczego królewski dekret dotycz¹cy Waszti zosta³ wys³any do ka¿dego ludu w jego w³asnym jêzyku? Co zosta³o osi¹gniête poprzez dekrety, ¿e ka¿dy mê¿czyzna bêdzie panem w swoim domu i ma mieæ w³adzê narzucenia mu jêzyka swojego ludu? Czy Achaszwerosz nie wydaje siê œmieszny przez to, ¿e ka¿e zg³adziæ sw¹ ¿onê, aby uchroniæ mêski autorytet? 18 / Megilat Ester vË cIY©v V¼¨,Ug§rk Qkº¤N©v iÉ¥T°h ¿V¨,Ufk©nU r ¤ J £ t Q k Ê ¤ N © v oÎ ² d § , P Ï g © n § J ° b ± u f :v² B ¤ N ¦ n kf±u th·¦v v¼C©r hËF Iº,Ufk©nkfC ¿v¤G g ³h kI¼ s ² D ¦ n k iº ¤ v h k g c k ¿ r ¨ e ± h UÊ b § T ° h oh½ ¦ J ² B © v Qk¼¤N©v hË ¯bhgC rºc¨S©v ¿c©yh°H³u tf :i¨y¨esg±u :i f Un§ n rË c § s F Q k ¼ ¤ N © v G gË ³ H ³ u oh· ¦ r ¨ ¬ © v ± u Qkº¤N©v ,IÉbh¦s§nkFk¤t ¿oh¦rp§x jÊk§J°H³u cf o¼g u² oËg k¤tu± Vºc , ¨ f F v ¿ b² h¦sn § U vÊ b² h¦sn § k¤t Iº , h c C rÉ ¥ r G ¿ J h¦ t k F ,IÊ h § v k I· b IJ k F :INg iIËJkF r¼C©s§nU Ksiêga Estery / 17 c erp Rozdzia³ 2 Jakiœ czas po tych zdarzeniach, gdy uspokoi³ siê gniew króla Achaszwerosza, przypomnia³ sobie o Waszti, co uczyni³a i co rozporz¹dzano przeciwko niej. 2 M³odzieñcy króla, którzy go strzegli, powiedzieli mu: Niech poszukaj¹ dla Waszej Wysokoœci m³odej dziewczyny, o piêknym wygl¹dzie. 3 Niech Wasza Wysokoœæ wyznaczy urzêdników w ka¿dej prowincji swojego królestwa, ¿eby zebraæ wszystkie m³ode dziewczyny o piêknym wygl¹dzie do twierdzy Szuszan, do haremu pod nadzorem Hege, królewskiego eunucha, stró¿a kobiet. I niech zostan¹ im dostarczone upiêkszaj¹ce balsamy. 4 A dziewczyna, która spodoba siê królowi, niech zostanie królow¹ na miejsce Waszti. Ta rada podoba³a siê królowi i tak post¹pi³. 1 ,¼ © n £ j Q« È J F v K º ¥ t ¨ v ohÉ ¦ r c § S © v ¿ r © j © t t ,É¥t±u ¿h¦T§J³u,¤t rÊf²z JI·r¯u§J£j©t QkɤN©v :¨ v h k g r¼ ³ z ± d ° b r¤ J £ t ,Ë ¥ t ± u v¨ , º ¨ G g r¤ J £ t UËJ§ec±h uh·¨,§r¨J§n Qk¼¤N©vh¥r g³b UËr§nt«H³u c :v¤t§r©n ,IËcIy ,I¼kU,C ,IËrg±b QkÁ¤Nk ,IÉ b h¦ s § n k f C ¾ o h¦ s h¦ e P Q k É ¤ N © v sÎ ¥ e p ³ h ± u d v k U, Æ c v ¨ r g ³ b k F ,¤ t UÉ m C § e ° h ± u ¸ I ,Uf k © n ,hÉCk¤t ¿v¨rhC©v iÊ©JUJk¤t v¤t§r©n ,ÎcIy Malbim 1. Dlaczego Achaszwerosz przypomnia³ sobie o Waszti, to, co uczyni³a i to, co zosta³o o niej postanowione? 2. Jak mo¿na by³o poradziæ tak potê¿nemu królowi, aby poszuka³ sobie nowej królowej na ulicy? Pad³a tu propozycja, aby poszukaæ jej, co wskazuje na dobrowolnoœæ kandydowania, natomiast w nastêpnym zdaniu jest mowa o wyznaczeniu i zebraniu, które sugeruje przymus? 3. Dlaczego plan znalezienia nowej królowej zak³ada³ umieszczenie wszystkich kandydatek pod opiek¹ Hege [w wersetach 2: i 2:15 jego imiê wystêpuje w formie Hegaj] i w jakim celu zawiera³ on szczegó³y dotycz¹ce œrodków upiêkszaj¹cych? 20 / Megilat Ester rÉ¥n«J Qk¼¤N©v xh˦r§x tÁ ®d¥v sË ³hk¤t ohº¦J²B©v ¤ h¥eUr§nT © iI¼,b² u± oh·J ¦ B² v © rÊJ ¤ t £ v½r¨ g B³ v © u± s :iv h·¦T§J³u ,©jÉ©T Q¼O§n¦T Qkº¤N©v hɯbhgC ¿c©yh¦T :iF GgË ³H³u Qk¼¤N©v hË ¯bhgC rÁc¨S©v cÍ©yh°H³u Ksiêga Estery / 19 W twierdzy Szuszan ¿y³ ¯yd imieniem Mordechaj, syn Jaira, syna Szimiego, syna Kisza z rodu Binjamina. 6 [Kisz] by³ wygnany z Jerozolimy, poœród wypêdzonych na wygnanie razem z Jechoni¹, królem Jehudy, którego wygna³ Newuchadnecar, król Babilonii. 7 Wychowywa³ on Hadasê, to jest Ester [Ukryt¹], córkê swojego wuja, bo nie mia³a ani ojca, ani matki. Dziewczyna by³a zgrabna i pe³na wdziêku, a gdy jej ojciec i matka umarli, Mordechaj przybra³ j¹ sobie za córkê. 8 Gdy og³oszono rozkaz i dekret króla i gdy liczne m³ode kobiety zebrano w twierdzy Szuszan pod nadzorem Hegaja, równie¿ Ester by³a zabrana do królewskiego pa³acu, pod nadzorem Hegaja, stró¿a kobiet. 9 Dziewczyna podoba³a mu siê i znalaz³a ³askê u niego – œpiesznie dostarczy³ jej 5 Malbim 5. Dlaczego wyszczególnieni s¹ tu przodkowie Mordechaja? 6. Po co wspomniane jest wygnanie z Jerozolimy? 7. Jest wyraŸny nadmiar s³ów w opisie wychowywania Ester przez Mordechaja i w stwierdzeniu, ¿e nie mia³a ani ojca, ani matki oraz ¿e przybra³ j¹ sobie za córkê. Jest niejasne, dlaczego opis urody Ester w³¹czony zosta³ pomiêdzy te dwie informacje. 8. Dlaczego konieczne jest wspomnienie, ¿e królewski dekret zosta³ og³oszony i zgromadzi³o siê wiele dziewcz¹t, skoro interesuje nas jedynie los Ester? 9. S³owa znalaz³a ³askê u niego po podoba³a mu siê wydaj¹ siê zbyteczne. IÉn§JU v·¨rhC©v iÉ©JUJC v¼ ²h¨v hº¦sUv±h Jhɦt v Jh˦t Jh¼ ¦eiC hÁg§n¦JiC rhͦt²h iÉC h½f¢S§r¨n v ¿ k D« v © og o°hkº J ¨ UÉrh¦n v ¿ k d± v ¨ rÊJ ¤ t £ u :hb° h¦nh± Podczas publicznego czytania Megili podkreœlone wersety odczytywane s¹ g³oœno przez wszystkich. v· ¨ s Uv± h Q k ¤ n vÉ ² h ± b f ± h o¼ g vº ¨ , k ± d ¨ v rÉ ¤ J £ t :k c C Q k Ë ¤ n r¼ M t® b § s f Uc± b vº k ± d ¤ v rÉ ¤ J £ t ¿ r ¥ T § x ¤ t thÊ ¦ v v½ ¨ X © s £ v ,¤ t i ¥ n « t hÎ ¦ v ± h ³ u z vʨr g ³B©v±u o·¥t²u cɨt V¼k ihË¥t hÁF Iºs«S,C ¿¨vhÎc¨t ,IÊncU vº¤t§r©n ,ÉcIy±u ¿r©t«ÎT,p±h h½ ¦ v ± h ³ u j :, c k I¼ k hÁ f ¢ S § r ¨ n VÍ ¨ j ¨ e k Vº ¨ N ¦ t ± u .Ä c ¨ E ¦ v c U Iº , ¨ s ± u ¿ Q k Î ¤ N © v r c § S gÊ © n ¨ ¦ v C sÉ ³ hk¤t v¼¨rhC©v iË©JUJk¤t ,IÁC©r ,IËrg±b sË h³ k¤t QkN ¤º v © ,hÉC k¤t r¿ T ¥ x § t ¤ jÊ© eK T ¦ u³ h· d² v ¥ vÉ ¨ r g ³ B © v cÎ © y h¦ T ³ u y :oh ¦ J ² B © v rË ¥ n « J h¼ ³ d ¥ v ,¤t k¥vc±h³Æu ¸uh²bpk s¤xɤj tɨ¬¦T³u ¾uh²bhgc 22 / Megilat Ester Ksiêga Estery / 21 upiêkszaj¹ce balsamy i nale¿ny jej przydzia³, jak równie¿ siedem s³u¿ek z pa³acu królewskiego, i dba³ o ni¹ i jej s³u¿ki w haremie z wyj¹tkow¹ dobroci¹. 10 Ester nie wyjawi³a ani z jakiego jest ludu, ani z jakiego rodu, bo Mordechaj nakaza³ jej, ¿eby nie wyjawia³a. 11 Ka¿dego dnia Mordechaj przechadza³ siê przed dziedziñcem haremu, ¿eby dowiedzieæ siê, jak siê Ester powodzi i co siê z ni¹ dzieje. 12 Gdy przychodzi³a kolej na ka¿d¹ dziewczynê, ¿eby posz³a do króla Achaszwerosza – pod koniec dwunastu miesiêcy przygotowañ przepisanych dla kobiet, bo wype³ni³ siê czas przeznaczony na stosowanie upiêkszaj¹cych namaszczeñ, szeœæ miesiêcy olejku z mirry, a szeœæ miesiêcy pachnide³ i balsamów dla kobiet – 13 i gdy potem dziewczyna sz³a do króla, Malbim Dlaczego poœpieszy³ siê, by daæ jej upiêkszaj¹ce balsamy? Dlaczego ani s³owem nie wspomina siê tu o darach i s³u¿kach dla innych kandydatek? S³owa: s³u¿ki z pa³acu królewskiego sugeruj¹, ¿e jedynie ona zas³u¿y³a na jego uwagê. Dlaczego? 10. Dlaczego Ester nie ujawnia³a swego pochodzenia? 11. Dlaczego Mordechaj codziennie dowiadywa³ siê o Ester, skoro wiedzia³, ¿e nie spotka siê ona z królem przed up³ywem dwunastu miesiêcy? 12. Dlaczego przygotowania trwa³y dok³adnie dwanaœcie miesiêcy? ¿ , ¥ t ± u Vº k ,É ¥ , k ¿ ¨ v Î ¤ , Ib¨ n ,¤ t ± u ¨ v hÊ ¤ e Ur§ n © T ,hÉC¦n V¼k,¤,k ,IËhªt§r¨v ,Iºrg±B©v gcɤJ ,hËC cI¼yk ¨vhÁ¤,Ir g ³b,¤t±u ¨vÍ ®B©J±h³u Qk·¤N©v V¼ ¨ N g ,¤ t rº ¥ T § x ¤ t v¨ s hÉ ° D ¦ v tO h :oh ¦ J ² B © v rËJ ¤ t £ v ¨ h¼k g vË U² m hÁf S¢ r§ n ¨ hÍF V·T ¨ s§ k In,¤tu± ¿ h f ¢ S § r ¨ n oIº h ² u oIÉ h k f c U th :sh ° D © , tO ¿,gΩsk oh·¦J²B©v,hC rÉm£j h¼¯bpk QºK©v§,¦n :V C v¼ ¤ G g ¯ H v© n U rº ¥ T § x ¤ t oIÉ k § J ,¤ t k¤t | tIÉck v¨r g ³b±u vΨr g ³b Ïr«T ghÇ°D©vcU ch ,Ê©sF VÂk ,IÎh¡v Ï.¥E¦n JI½r¯u§J©j£t QkɤN©v U¼tk§n°h iËF hÁF J¤s«ºj rɨGg ohÉ ¯b§J ¿oh¦J²B©v r«ºN©v i¤nɤJC ¿oh¦J¨s¢j vʨ¦J i·¤vh¥eUr§n hÉ¥n±h h¼ ¥ e Ur§ n © , c U ohº ¦ n ¨ G C C ¿ o h¦ J ¨ s ¢ j vÊ ¨ ¦ J ± u Qk·¤N©vk¤t vɨtC v¼¨r g³B©v vÈ®zcU dh :oh¦J²B©v 24 / Megilat Ester Ksiêga Estery / 23 by³o postanowione, ¿e cokolwiek wska¿e, zostanie jej dostarczone, ¿eby zabra³a z haremu do królewskiego pa³acu. 14 Sz³a wieczorem, a rankiem wraca³a do drugiego haremu, pod opiekê Szaaszgaza, królewskiego eunucha, stró¿a m³odych ¿on. I nie sz³a ponownie do króla, chyba ¿e król zechcia³by jej i wezwa³ j¹ po imieniu. 15 Gdy na Ester, córkê Awichajla, wuja Mordechaja, który przybra³ j¹ sobie za córkê, przysz³a kolej, ¿eby posz³a do króla, nie prosi³a o nic oprócz tego, co jej poradzi³ Hegaj, królewski eunuch strzeg¹cy kobiet. I Ester zyskiwa³a uznanie wszystkich, którzy j¹ ujrzeli. 16 Ester zabrano do króla Achaszwerosza, do jego królewskiego pa³acu, w dziesi¹tym miesi¹cu, a jest to miesi¹c tewet, w siódmym roku jego królowania. Malbim 13. Dlaczego ka¿da z kandydatek dostawa³a wszystko, czego chcia³a? Do czego odnosz¹ siê s³owa potem dziewczyna sz³a do króla? 15. Dlaczego powtórzone jest, ¿e Ester zyskiwa³a uznanie wszystkich, którzy j¹ ujrzeli? Po co wymienieni s¹ ponownie przodkowie Ester i dlaczego nie prosi³a ona o nic? VºN ¨ g tIÉck V ¿ k i, ¥ Ê B² h° rÂn © t«T rÎJ ¤ t £ kF , Ï t ¥ | c¤rÉ gC sh :Qk¤N©v ,hËCsg oh¼¦J²B©v ,hË C¦n ,hÊCk¤t vÄc¨J thɦv r¤e«CcÆU v½¨tc thɦv QkN ¤¼ v © xhËr¦ x § zÁ d³ J § g J © sÍ h³ k¤t hºb° J ¥ o ¿ h¦JB² v © k¤ t ¿ s Ig tIË c ¨ , tO oh· ¦ J ± d k h P © v rÉ ¥ n « J v˨t§r§e°b±u Qk¼¤N©v VÁ C .Ëp¨jo¦t hÉF Qkº¤N©v k°hÉ©jhc£t,C rÉ¥T§x¤tr«T ghÉ°D©vcU uy :o¥Jc k¤t tIÉck ,Âc k IÎkje© k rÏ J ¤ t £ hÇf S¢ r§ n ¨ s«SÉ rËJ ¤ t £ ,¤t oÉt ¦ hFÆ rºc S¨ v ¿ J ¨ e§ c tÊO QkN ¤½ v © oh·¦J²B©v rÉ¥n«J Qk¼¤N©vxh¦r§x hË ³d¥v rÁ©nt«h :¨vh¤t«rkF h¼¯bhgC iº¥j ,tÉ¥G«b ¿r¥T§x¤t hʦv§T³u ¿JIr¯u§J©j£t QkʤN©vk¤t rÂ¥T§x¤t jΩeK¦T³u zy tUv h¼¦rh¦G g¨v J¤s«ËjC Iº,Ufk©n ,hÉCk¤t :I , Uf k © n k g c ¼ ¤ J ,³ b § J C ,· c ¥ y J¤ s « É j 26 / Megilat Ester Ksiêga Estery / 25 Król pokocha³ Ester najbardziej ze wszystkich kobiet, zdoby³a jego ³askê i przychylnoœæ bardziej ni¿ wszystkie m³ode kobiety, wiêc w³o¿y³ królewski diadem na jej g³owê i uczyni³ j¹ królow¹ w miejsce Waszti. 18 Król wyda³ wielk¹ ucztê dla wszystkich swoich ksi¹¿¹t i dworzan – ucztê Ukrytej [Ester] – i og³osi³ amnestiê podatkow¹ dla prowincji, i obdzieli³ je darami, jak przysta³o na króla. 19 Gdy m³ode kobiety zebrano po raz drugi, Mordechaj siedzia³ w bramie pa³acu, 20 a Ester jeszcze nie wyjawi³a, z jakiego jest rodu ani z jakiego ludu, tak jak nakaza³ jej Mordechaj, bo Ester by³a pos³uszna rozkazom Mordechaja, tak jak czyni³a wtedy, gdy j¹ wychowywa³. 21 W tych dniach, gdy Mordechaj siedzia³ w bramie pa³acu, Bigdan i Teresz, dwaj eunuchowie królewscy, którzy pilnowali progu, rozgniewali siê i spiskowali, ¿eby zg³adziæ króla Achaszwerosza. 17 Malbim 17. Kim s¹ kobiety, a kim m³ode kobiety? Jaka jest ró¿nica pomiêdzy mi³oœci¹, ³askawoœci¹ a przychylnoœci¹? 18. Dlaczego nazwa³ ucztê uczt¹ Ester, skoro by³o oczywiste, ¿e jest ona na czeœæ nowej królowej? I dlaczego og³osi³ amnestiê podatkow¹ i rozda³ dary? 19. Czym by³o, wspomniane tutaj, powtórne zebranie m³odych kobiet, po koronacji Ester; i jakie jest znaczenie tego, ¿e Mordechaj siedzia³ w bramie pa³acu królewskiego? 20. Dlaczego powtórzona jest tu informacja o tym, ¿e Ester odmówi³a wyjawienia swego pochodzenia? Dlaczego tajemnica Ester opisana jest tu jako dotycz¹ca jej rodu i jej ludu, zaœ w wersecie 2:10, jest mowa o jej ludzie i jej rodzie? 28 / Megilat Ester ohº¦J²B©vkF¦n ¿r¥T§x¤t,¤t QkʤN©v cΩv¡t®H³u zh ,· O U, C © v k F ¦ n uh¼ ² b p k s¤ x Á ¤ j ² u iË ¥ j t¨ ¬ ¦ T ³ u ¨ v ¼ f h k § n ³ H ³ u Vº ¨ J t« r C ¿ , Uf k © n r¤ , F o¤ GÊ ² H ³ u kI½s²d vɤT§J¦n Qk¤N©v GgγH³u jh :h¦T§J³u ,©jË©T r·¥T§x¤t vÉ¥T§J¦n ,¼¥t uhº¨sc g³u ¿uh¨r¨Gkfk sË ³hF ,¼¥t§G©n iË¥T°h³u vº¨Gg ¿,Ibh¦s§Nk vʨj²b£v ³u h¼f S ¢ r§ n ¨ U ,h·b° J ¥ ,I¼kU,C .Ëc E¨ v ¦ c U yh :QkN ¤ v © ,¤sÊ ®D©n r½¥T§x¤t ihÉ¥t f :Qk¤N©vrg©JC cË¥Jh ¨vh¼kg v˲Um rÁ¤J£tF Vº¨Ng,¤t±u ¿V¨T§skIn vº¨G«g rÉ¥T§x¤t ¿hf¢S§r¨n rÊ©n£t©n,¤t±u h· f¢S§r¨n ohɦn²HC tf :IT¦t v¼ ²b§n¨tc v˨,±h¨v rÁ¤J£tF Ï;m¨e Qk·¤N©vrg©JC cÉ¥Jh h¼f¢S§r¨nU oº¥v¨v hÉ¥r§n«¦n ¿QkΤN©v hÊ¥xh¦r¨xh¯b§J J¤r¤,²u iΨ,±dC :Jr u¯ J § j © t £ QkN ¤¼ C sºh² j © OÉ J § k U¿ J§ec h± u³ ;ºX © v © Ksiêga Estery / 27 Poj¹³ tê sprawê Mordechaj i przekaza³ to królowej Ester, a Ester powiedzia³a o tym królowi w imieniu Mordechaja. 23 Sprawê zbadano i udowodniono, i tych dwóch nabito na pal. Na ¿¹danie króla zosta³o to zapisane w ksiêdze kronik. 22 Malbim 21. Dlaczego powtórzony tu zosta³ opis Mordechaja siedz¹cego w bramie królewskiej, który pojawi³ siê ju¿ w wersecie 2:19? 30 / Megilat Ester rÉ¥T§x¤tk s¼¯D³H³u hºf¢S§r¨nk ¿rc¨S©v gÊ©s²U°H³u cf oË ¥ J C Q k ¼ ¤ N k rÁ ¥ T § x ¤ t r¤ n t« Í T ³ u v· F k © N © v UËk¨T°H³u tºm¨N°H³u ¿rc¨S©v JÊ ©Ec±h³u df :hf¢S§r¨n hË ¥ r c ¦ S r p Á ¥ x C c½ ¥ , F ° H ³ u .· g k g o¼ ¤ v h¯ b § J :Qk¤N©v hË ¯bpk oh¼¦n²H©v Ksiêga Estery / 29