...

「シェイカー」と「ローラー」、ダブルで足裏をマッサージ ふくらはぎにも

by user

on
Category: Documents
22

views

Report

Comments

Transcript

「シェイカー」と「ローラー」、ダブルで足裏をマッサージ ふくらはぎにも
Załącznik nr 1 do Uchwały nr XXIX/307/14
Rady Powiatu Limanowskiego z dnia
26 lutego 2014 roku
Program Korekcyjno-Edukacyjny
dla osób stosujących przemoc
w rodzinie
Powiatu Limanowskiego
na lata 2014-2019
Limanowa 2014
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
I.
Uzasadnienie programu....................................................................................3
II.
Diagnoza
problemu
przemocy
w
rodzinie
na
terenie
Powiatu
Limanowskiego..................................................................................................4
1.
Przemoc w rodzinie- definicja i formy przemocy.....................................4
1.1. Formy przemocy w świetle prawa karnego..........................................6
1.2. Formy przemocy występujące na terenie Powiatu Limanowskiego.7
2. Sprawca przemocy- charakterystyka..........................................................8
2.1. Sprawca przemocy- motywacja działania............................................8
2.2. Sprawca przemocy pod wpływem alkoholu......................................10
3. Procedura Niebieskiej Karty......................................................................12
4. Program korekcyjno-edukacyjny..............................................................15
III.
Założenia programowe.......................................................................................15
IV.
Cele programu.....................................................................................................17
V.
Charakterystyka programu................................................................................18
VI.
Bloki tematyczne.................................................................................................20
VII.
Monitoring i ewaluacja........................................................................................23
VIII.
Źródło finansowania..........................................................................................23
Źródło..................................................................................................................24
Spis tabel............................................................................................................25
2
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
I.
UZASADNIENIE PROGRAMU
Dotychczasowe działania zmierzające do pomocy rodzinom, w których
występuje
przemoc,
koncentrowały
się
głównie
na
pomocy
osobom
doświadczającym przemocy. Wszelkie działania wobec osób stosujących przemoc
miały charakter represyjny, a ich skuteczność nie była zadawalająca.
Z doświadczeń wynika, że samo ukaranie sprawcy (skazanie prawomocnym
wyrokiem) bardzo rzadko przyczynia się do trwałej zmiany jego zachowania oraz
poprawy funkcjonowania w rodzinie. Ponadto, pierwszy wyrok orzekany jest
zazwyczaj w zawieszeniu, a tym samym sprawca powraca do środowiska gdzie
stosował przemoc. Często też decyduje się na tzw. działania odwetowe i znęca się
nad rodziną ze zdwojoną siłą, nie podejmując próby kontrolowania swego gniewu.
Sprawcy przemocy na ogół starają się znajdować uzasadnienie dla aktów
przemocy. Szczególnie dotyczy to negowania osobistej odpowiedzialności za
wyrządzone szkody i obciążania odpowiedzialnością ofiary. Ponadto osoby stosujące
przemoc nie posiadają umiejętności zmiany swoich zachowań, częstokroć powielają
wzorce zachowań osób z ich najbliższego otoczenia.
Skuteczne
przeciwdziałanie
przemocy
w
rodzinie
wymaga
podjęcia
wielopłaszczyznowych działań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie poprzez
prowadzenie bezpośrednich oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych, jak też procedur
interwencyjno-prawnych.
Z uwagi na powyższe coraz częściej podejmowane są próby oddziaływania na
sprawców, które zmierzają do nauczenia ich samokontroli i wyzwolenia spod wpływu
nałogowej agresywności. Temu mają służyć programy korekcyjno-edukacyjne
skierowane do osób stosujących przemoc.
3
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
II.
Diagnoza problemu przemocy w rodzinie na terenie Powiatu
Limanowskiego
1.
Przemoc w rodzinie- definicja i formy przemocy
Zapis w art. 2 pkt. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, definiuje
i określa przemoc w rodzinie, jako wszystkie jednorazowe lub powtarzające się
działania lub zaniechania osoby najbliższej, prowadzącej wspólne gospodarstwo
domowe razem zamieszkującej, zmuszającej członka/ów rodziny do zachowań
wbrew ich woli, szczególnie narażające ich na niebezpieczeństwo utraty życia,
zdrowia, naruszające godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną,
powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym oraz wywołujące
cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Do najczęstrzych form przemocy w rodzinie stosowanych przez sprawców
przemocy zalicza się:
1) Przemoc fizyczną- najbardziej widoczną i trudną do ukrycia, obejmującą
zadawanie bólu fizycznego i/lub obrażeń fizycznych, bicie otwartą ręką lub
pięściami, kopanie, szarpanie, duszenie, policzkowanie, wykręcanie rąk,
grożenie obrażeniami, ciągnięcie za włosy, uderzanie jakimś przedmiotem,
pchnięcie nożem itp. W jej ramach wyróżnia się przemoc mającą charakter:
a. czynnym- bicie
„na
oślep”,
„silne
klapsy”,
oparzenia,
polewanie
substancjami żrącymi, użycie broni usiłowanie oraz usiłowanie zabójstwa.
b. biernym-
stosowanie
zakazów
mówienia,
załatwiania
potrzeb
fizjologicznych, deprywacja snu, ograniczenie lub odmówienie pożywienia,
stosowanie „aresztu domowego”, porzucenie w niebezpiecznej okolicy,
nieudzielenie koniecznej pomocy.
2) Przemoc
psychiczną/emocjonalną-
najtrudniejszą
do
udowodnienia,
obejmującą poniżanie i ustawiczne upokarzanie, wyśmiewania cudzych
poglądów, wyglądu, religii i narzucanie własnych sądów, krytykowanie,
odmowa
uczuć,
szacunku,
zainteresowania,
oziębłość
emocjonalna,
kontrolowanie ofiary, ograniczenie jej kontaków z innymi lub całkowite odcięcie
od otoczenia, wmawianie choroby psychicznej, obmawianie, obrażanie,
4
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
zawstydzanie, szantażowanie i inne działania podważające poczucia własnej
wartości.
3) Przemoc seksualną- polegającą na przedmiotowym traktowaniu drugiej
osoby, mającym na celu zaspokojenie własnych potrzeb seksualnych,
obejmującą także wymuszone i nieakceptowanle przez drugą osobę kontakty
seksualne, sadystyczne formy współżycia seksualnego, wykorzystywanie
seksualne, krytyka zachowań seksualnych partnera, gwałt.
4) Przemoc materialną/ekonomiczną- polegającą na bezprawnym finansowym
wykorzystaniu i/lub kontrolowaniu środków niezbędnych do utrzymania
niezależności finansowej ofiary, m.in.: uniemożliwienie jej podjęcia pracy
zarobkowej lub zmuszanie do nieodpłatnej pracy, odbieranie zarobionych
pieniędzy, niezaspakajanie podstawowych potrzeb materialnych małżonkowi
i/lub członkom rodziny.
5) Zaniedbanie-
polegające
na
niezaspakajaniu
podstawowych
potrzeb
fizycznych i psychicznych człowieka np. brak właściwego żywienia, ubioru,
niedbanie o higienę i zdrowie dziecka, osoby straszej, niepełnosprawnej lub
chorej. To także brak zainteresowania rozwojem dziecka, jego wolnym
czasem. Pozbawianie drugiej osoby kontaktu, chłód emocjonalny i okazywanie
obojętności.
W literaturze spotyka się również inny podział from przemocy. Ze względu na jej
natężenie wyróżnia się:
1.
Przemoc gorącą- obejmującą wybuchy złości, nagromadzonej frustracji,
powodowane przez silne wzburzenie i skumulowane negatywne emocje
i wewnętrzne konflikty. Pojawiające się agresja jest skutkiem rozładowania
napięcia i odbija się na członkach rodziny. Stres, niepowodzenia wzmagają
u sprawcy chęć odreagowania, stają się często usprawiedliwieniem dla jego
czynów.
2.
Przemoc chłodną- polega na demonstrowaniu przewagi i siły nad ofiarą,
często widoczna w rygorystyczym wychowaniu dzieci. Sprawca przemocy żąda
od członków rodziny całkowitej uległości, braku sprzeciwu, uznawania jego
opinii i czynów za słuszne i niezaprzeczalne. Stosuje przemoc po to by
5
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
6
wyegzekwować bezwględne posłuszeństwo. Często jest zadania: „Jak poczują
zapach bata to wyrosną na porządnych ludzi”, „Gdybym ich nie bił, to by
porządku nie było”, „Jakby nie dostała, to by mnie nie szanowała”.
1.1. Formy przemocy w świetle prawa karnego
Polskie prawodawstwo pozwala na pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcy
czynu zabronionego w tym aktów przemocy i innych czynów mających znamiona
tego zjawiska. Zapisy w polskim prawie karnym odnoszą się do osoby sprawcy
i wskazują na rodzaj przestępstw przeciwko osobom bliskim. Poniższa Tabela 1
przedstawia zebrane w pigułce zapisy prawa dotyczące poszczególnych form
przemocy.
Tabela 1. Formy przemocy w kodeksie karnym
Forma Przemocy
Przemoc fizyczna
Przemoc
psychiczna
Kodeks Karny
Uderzenie człowieka lub naruszenie jego nietykalności
cielesnej w inny sposób- art. 217 k.k.
Znęcanie sie fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub
nad inną osobą pozostającą w zależności od sprawcy albo nad
małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan
psychiczny lub fizyczny- art. 207 k.k.
Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w postaci:
pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności
płodzenia bądź innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby
nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej
życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej
trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego,
istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała- art. 156 k.k.
Grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej
szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeśli groźba wzbudza
w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełnionaart. 190 k.k.
Wzbudzanie u innej osoby uzasadnionego okolicznościami
poczucia zagrożenia lub naruszenie jej prywatności poprzez
uporczywe nękanie- art. 190a § 1 k.k.
Stosowaie przemocy lub groźby bezprawnej, w celu zmuszania
innej osoby do określonego działania, zaniechania lub
znoszenia określonego stanu- art. 191 k.k.
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Przemoc
seksualna
Przemoc
ekonomiczna/
Zaniedbanie
Alkoholizm
Inne (niszczenie,
uprowadzenie
itp.)
7
Utrwalanie
wizerunku
nagiej
osoby
lub
osoby
w trakcie czynności seksualnej, poprzez użycie wobec niej
przemocy,
groźby
bezprawnej
lub
podstępu,
albo
rozpowszechnianie wizerunku nagiej osoby lub osoby
w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody- art. 191a k.k.
Doporowadzenie innej osoby do obcowania płciowego
przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie)
oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do
poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej
czynności – art 197 k.k.
Obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 r.ż. lub
dopuszczanie się wobec takiej osoby innej czynności
seksualnej lub doprowadzenia jej do poddania się takim
czynnościom albo do ich wykonania- art. 200 k.k.
Uporczywe uchylanie się od wykonania ciążącego
z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki
przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej
osoby i przez to narażenie jej na niemożność zaspokojenia
podstawowych potrzeb życiowych (uchylanie się od obowiązku
alimentacyjnego)- art. 209 k.k.
Porzucenie wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego
poniżej 15 r.ż. albo osobę nieporadną ze względu na jej stan
psychiczny i fizyczny-art. 210 k.k.
Kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby
najbliższej art. 278 k.k. i art. 279 k.k.
Rozpijanie małoletniego, przez dostarczenie mu napoju
alkoholowego, ułatwienie jego spożycia, lub nakłanianie go do
spożycia takiego napoju- art. 208 k.k.
Niszczenie, uszkodzenie cudzej rzeczy lub czynienie jej
niezdatną do użytku- art. 228 k.k.
Pozbawienie innego człowieka wolności- art. 189 k.k.
Uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej 15 lat
albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub
fizyczny wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoruart. 211 k.k.
1.2. Formy
przemocy
Powiatu Limanowskiego
w ystępujące
na
terenie
Ważnych danych dotyczących charakteru występowania zjawiska przemocy na
terenie Powiatu Limanowskiego dostarczają informacje z ośrodków pomocy
społecznej dotyczące form i rodzajów przemocy stosowanej przez sprawców wobec
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
8
ofiar. Rozkład liczbowy najczęściej występujących form przemocy przedstawia
poniższa Tabela 2.
Tabela 2. Formy przemocy wystepujące na terenie Powiatu Limanowskiego
FORMY PRZEMOCY
Rok
Alkoholizm
Kryzys
małżeński
Inne (w tym
znieważanie
niszczenie
mienia)
6
90
29
9
245
12
137
43
22
2
127
7
92
31
15
3
506
25
319
103
46
Przemoc
fizyczna
Przemoc
seksualna
Przemoc
psychiczna
Przemoc
ekonomiczna
99
1
134
186
0
96
381
2011
2012
pierwsza
połowa
2013
Łącznie
Tabela 2 wskazuje, iż najczęściej zgłaszaną formą przemocy w przeciągu lat
2011, 2012 i w półroczu 2013 była przemoc psychiczna, następnie przemoc fizyczna
i alkoholizm. Kryzys małżeński, przemoc ekonomiczna i seksualna zdarzały się
rzadziej,
aczkolwiek
również
miały
miejsce.
Ponadto,
występowały
także
zawiadomienia o innych formach przemocy w tym o niczszeniu cudzego mienia czy
znieważaniu.
2.
Sprawca przemocy- charakterystyka
2.1. Sprawca przemocy- motywacja działania
Sprawca przemocy w rodzinie potrafi skutecznie kamuflować swoje prawdziwe
oblicze i manipulować nie tylko ofiarami, ale także otoczeniem. W tym celu
wykorzystuje różne strategie powodujące zmniejszenie wagi popełnionych czynów,
osłabienia lęku, czy eliminacji wyrzutów sumienia.
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Sprawca nie posiada umiejętności zmiany swoich zachowań, zazwyczaj jest
wytrenowany w stosowaniu zachowań określanych, jako nadużycia wobec innych.
Częstokroć powiela wzorce zachowań osób z jego najbliższego otoczenia. Ma niską
samoocenę i poczucie niedostosowania, co powoduje alienację i utratę relacji
z innymi. Brak kompetencji społecznych w tym nieznajomość zasad poprawnego
komunikowania się, czy asertywości. Częsta izolacja od otoczenia może rodzić lęk,
depresję czy inne zaburzeniama psychiczne.
Sprawca przemocy bywa zaborczy, cechuje go słaba kontrola impulsów, co
w efekcie może prowadzić do zachowań antyspołecznych, braku empatii. Ponadto,
problemy finansowe, złe warunki mieszkaniowe czy przebywanie przez długi czas na
bezrobociu mogą wpływać na wzrost zachowań agresywnych i być powodem stresu,
napięcia u sprawcy przemocy.
Zdarza się, iż sprawca usprawiedliwia przed samym sobą swoje postępowanie.
Z czasem zaczyna wierzyć w wymyślone przez siebie motywy postępowania, a gdy
jego czyny wychodzą na jaw zaczyna również przekonywać innych do swoich racji,
poprzez:
1. Kwestionowanie odpowiedzialności– sprawca przekonuje siebie i próbuje
przekonać innych, że ulega jakimś siłom zewnętrznym, nad którymi nie
panuje.
Stara
się
wmówić
wszystkim
(w
tym
interweniującym
Funkcjonariuszom Policji), że to był wypadek, że był trochę pijany.
2. Kwestionowanie szkody– sprawca nie kwestionuje odpowiedzialności, nie
zaprzecza, że to on zrobił, ale próbuje przekonać siebie i innych, że nic
wielkiego się nie stało. Funkcjonariuszom Policji próbuje często wmówić, że
np. pokłócił się z partnerką i on ją tylko popchnął, a ona się przewróciła.
3. Kwestionowanie ofiary– sprawca nie neguje ani odpowiedzialności, ani
szkody, odbiera natomiast ludziom, którzy ucierpieli, prawo do nazywania
siebie ofiarami jego czynów. Swoje zachowanie przedstawia, jako akt słusznej
zemsty lub kary.
4. Potępianie
potępiających–
sprawca
odbiera
potencjalnym
osobom
oceniającym jego czyn prawo do oceniania go w ogóle. W tej strategii chodzi o
odwrócenie uwagi od tego, co on zrobił i skierowanie jej na motywy czy
zachowania
innych
osób.
Na
przykład
sprawca
może
prowokować
9
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
dzielnicowego do użycia środków przymusu bezpośredniego a następnie
oskarżyć go o przekroczenie kompetencji o brutalność wobec niego.
5. Odwoływanie się do w yższych racji– sprawca uznaje konieczność
poświęcenia jednego dobra w imię innego, jakby działał w stanie wyższej
konieczności.
Repertuar usprawiedliwień wykorzystywanych przez sprawców przemocy
domowej jest nieograniczony. Czasami sprawcy używają jednocześnie kilku technik,
po to, by łatwo dokonać zmiany tej, która w danej sytuacji okaże się zawodna.
2.2. Sprawca przemocy pod wpływem alkoholu
Z danych Powiatowej Komendy Policji w Limanowej wynika, iż w ostatnich
latach 2011-2012 oraz w pierwszej połowie 2013 roku wśród sprawców przemocy
dominowali mężczyźni. Dane pokazują jednak, iż kobiety również dopuszczają się
aktów przemocy. W 2012r. wzrosła liczba kobiet będących sprawcami przemocy,
natomiast spadła nieznacznie liczba mężczyzn stosujących przemoc. Zaś w połowie
roku 2013 pojawił się jeden nieletni wobec, którego istniało podejrzenie stosowania
przemocy wobec członków rodziny. Dane te zawiera Tabela 3.
Tabela 3. Zestawienie liczbowe obejmujące osoby stosujące przemoc
SPRAWCY PRZEMOCY DOMOWEJ
ROK
KOBIETY
MĘŻCZYŹNI
NIELETNI
2011
24
486
0
2012
35
450
0
PIERWSZA
POŁOWA 2013
9
184
1
ŁĄCZNIE
68
1120
1
10
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Sparwca przemocy niejednokrotnie nadużywa alkoholu i/lub narkotyków.
Używki stają się często generatorem zachowań agresywnych. Poniższa Tabela 4
zwiera informacje o liczbie kobiet, mężczyzn oraz nieletnich, dopuszczających się
aktów przemocy będąc pod wpływem alkoholu.
Tabela 4. Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu
SPRAWCY PRZEMOCY DOMOWEJ POD WPŁYWEM ALKOHOLU
ROK
KOBIETY
MĘŻCZYŹNI
NIELETNI
2011
12
351
0
2012
20
277
0
PIERWSZA
POŁOWA 2013
ŁĄCZNIE
1
118
0
33
746
0
Analiza danych zawartych w powyższej Tabeli 4 wskazuje na liczbę sprawców
przemocy domowej, będących w trakcie zatrzymania pod wpływem alkoholu. W roku
2011 najwięcej sprawców przemocy było wśród mężczyzn, aż 351. Kobiet będących
w stanie nietrzeźwości naliczono 12, nieletnich 0. W rok póżniej 277 mężczyzn i 20
kobiet było sprawcami aktów przemocy pod wpływem alkoholu. Nieletnich w stanie
po spożyciu alkoholu nie odnotowano. W połowie 2013 jedna kobieta dopuściła się
aktu przemocy i kolejno 118 mężczyzn, żaden nieletni.
Dane te jednoznacznie wskazują na znaczącą przewagę mężczyzn nad
kobietami i nieletnimi w kwesti stosowania przemocy wobec innych i czynienia tego
będąc w stanie nietrzeźwości. Spożywanie napojów alkoholowych czy innych
substancji psychoaktywnych niewątpliwie zwiększa ryzyko konfliktów w relacjach
i w konsekwencji może zakończyć się użyciem siły i przemocy. Dane te wskazują, iż
kobiety również dopuszczają się aktów przemocy.
11
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Tabela 5. Sprawcy przemocy przewiezieni do Izby Wytrzeźwień
PRZEWIEZIENI DO IZBY WYTZREŹWIEŃ
ROK
KOBIETY
MĘŻCZYŹNI
NIELETNI
2011
6
175
0
2012
12
165
0
PIERWSZA
2013
ŁĄCZNIE
0
80
0
18
420
0
POŁOWA
Z danych Powiatowej Komendy Policji w Limanowej zamieszczonych
w powyższym zestawieniu tabelarycznym wynika, iż na przełomie 2,5 lat to
mężczyźni byli najczęściej przewożeni do Izby Wytrzeźwień. W roku 2011 było ich
najwięcej, aż 175, w rok później 165 osób. Natomiast w pierwszej połowie 2013 roku,
80 mężczyzn stosujących przemoc zostało skierowanych do Izby Wytrzeźwień.
Kobiet korzystających z opieki w Izbie Wytrzeźwień było znacznie mniej niż
mężczyzn, a więc w 2011 roku- 6, kolejno w 2012 roku- 12, a w pierwszej połowie
2013 roku 0. Nieletni nie korzystali z pobytu w Izbie Wytrzeźwień na przełomie
badanego okresu 2,5 lat.
Powyższe dane wskazują na istnienie związku między nadużywaniem alkoholu
a późniejszym stosowaniem przemocy wobec partnera. Spożywanie alkoholu
w nadmiernych ilościach, nie tylko wiąże się z ryzykiem uzależnienia, ale również ze
wzrostem
prawdopodobieństwa
występowania
aktów
przemocy.
Może
być
dramatyczne w skutkach, bowiem zaburza procesy spostrzegania i ogranicza
świadomość działania.
3.
Procedura Niebieskiej Karty
Niebieska Karta stanowi ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez
przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, Gminnych Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia,
w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie zgodnie
12
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
z art. 9d ust. 2 ustawy z dnia 10 czerwca 2010r., o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010, Nr. 125 poz. 842.)
Poniższa Tabela 6 przedstawia dane udostępnione przez Powiatową Komendę
Policji w Limanowej dotyczące miejsca sporządzania Niebieskich Kart.
Tabela 6. Miejsce sporzadzania Niebieskich Kart
MIEJSCE SPORZĄDZANIA NK WG ZAMIESZKANIA OFIARY
ROK
MIASTO
WIEŚ
2011
101
406
2012
77
400
PIERWSZA
POŁOWA 2013
ŁĄCZNIE
34
157
212
963
Z danych zawartych w Tabeli 6 wynika, iż w ostatnich 2,5 latach wszczęto
najwięcej procedur Niebieskich Kart na terenie wiejskim. W roku 2011 było to 406
NK, w rok póżniej 400 i kolejno w pierwszej połowie 2013r.- 157 NK. Łącznie w ciągu
badanego okresu sporządzono 963 Niebieskie Karty.
Analizując dane dotyczące zakładania Niebieskich Kart można zaobserwować
znacznie mniejszą ich liczbę, a mianowicie w roku 2011 założono- 101 NK, w 2012
roku- 77 NK a w pierwszym półroczu 2013 roku- 34 NK.
Wzrost zjawiska przemocy oddaje również częstotliwość stosowania procedury
Niebieskiej Karty w miejskich i gminnych ośrodkach pomocy społecznej. Rozpatrując
problematykę zjawiska przemocy w rodzinie warto dokonać analizy liczby
zakładanych kart i wstrzynanych postępowań. Poniższa Tabela 7 przedstawia istotę
problemu.
13
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Tabela 7. Liczbowe zestawienie ilości Niebieskich Kart w poszczególnych ośrodkach
pomocy społecznej.
Procedura Niebieskiej Karty (ogółem)
Gmina /Miasto
GOPS Dobra
GOPS Jodłownik
GOPS Kamienica
GOPS Laskowa
GOPS Limanowa
MOPS Limanowa
GOPS Łukowica
GOPS Mszana Dolna
MOPS Mszana Dolna
GOPS Niedźwiedź
GOPS Słopnice
GOPS Tymbark
Razem
2011
23
7
20
12
18
19
5
63
14
25
13
2
221
2012
58
54
15
34
61
54
27
54
19
25
17
31
449
Połowa 2013
17
20
14
10
32
30
17
41
4
12
17
7
221
Analiza danych zawartych w Tabeli 7 pozwala sądzić o wzroście ilości
zakładanych Niebieskich Kart. W roku 2011 łącznie we wszystkich ośrodkach
pomocy społecznej założono 221 NK, z tego najwięcej, aż 63 w MOPS Mszana
Dolna, 23- GOPS Niedźwiedź i 23- GOPS Dobra. Najmniej NK zostało zawartych
przez GOPS Łukowica w liczbie 5 i GOPS Tymbark w liczbie 2.
Dokonując interpretacji danych dotyczących roku 2012 obserwuje się dwukrotny
wzrost liczby zakładanych NK do 449. Najwięcej NK założono w GOPS Limanowa
w liczbie 61, kolejno w GOPS Dobra- 58, MOPS Limanowa i GOPS Jodłownik- 54.
Najmniej NK założono w GOPS Słopnice w liczbie 17 i GOPS Kamienica w liczbie
15.
W pierwszej połowie roku 2013 założono 221 NK. Z czego najwięcej 41
w GOPS Mszana Dolna, 32 w GOPS Limanowa i 30 w MOPS Limanowa. Najmniej
w GOPS Tymbark w liczbie 7 i w MOPS Mszana Dolna- 4.
Ponadto, na przełomie ostatnich dwóch lat wszczęto najwięcej procedur
Niebieskich Kart przez Policję, kolejno pomoc społeczną, zaś najmniej przez oświatę,
ochronę zdrowia i w Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
14
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Powyższe spostrzeżenia kolejny raz potwierdzają, iż problematyka przemocy
jest trudna, a praca z ofiarami i sprawcami przemocy jest długoterminowa. Wymaga
poświęcenia i nakładu sił zarówno pracowników ośrodków pomocy społecznej
udzielających
pomocy
osobom
dotkniętych
przemocą
jak
i
samych
zainteresowanych.
4.
Program korekcyjno-edukacyjny
Powiat Limanowski za pośrednictwem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie
w Limanowej co roku wysyła do miejskich i gminnych ośrodków pomocy społecznej
informacje i prośby by ośrodki zachęcały i kierowały sprawców przemocy do udziału
w programie korekcyjno-edukacyjnym. Do tut. Centrum napływa rocznie kilka
zgłoszeń, aczkolwiek trudności sprawia skłonienie osób do dobrowolnego pozostania
i udziału w programie. Z uwagi na brak odpowiedniej liczby osób w ostatnim roku nie
przeprowadzono takiego programu, a chętne osoby kierowano do Ośrodka
Interwencji Kryzysowej w Nowym Sączu.
Narastający wzrost przypadków stosowania przemocy zarówno wobec kobiet
jak i mężczyzn, dzieci i młodzieży, a także osób starszych/niepełnosprawnych budzi
niepokój i wymaga podjęcia zaradczych działań. Za potrzebą pracy ze wzrastającą
liczbą sprawców przemocy oraz ofiar przemawiają liczne doniesienia o przypadkach
występowania przemocy domowej. Z uwagi na wzrastające potrzeby dokonuje się
aktualizacji programu korekcyjno-edukacyjnego. Kolejne rozdziały przedstawiać będą
założenia i cele programu, jego charakterystykę, bloki tematyczne, a także
monitoring, ewaluację i źródła finansowania.
III.
ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE
Podstawą prawną do opracowania i realizacji niniejszego programu korekcyjno-
edukacyjnego dla osób stosujących przemoc w rodzinie stanowi art. 6 ust. 4 pkt. 2
15
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. (Dz. U. Nr
180, poz. 1493 z późn. zm.)
Założenia do tworzenia niniejszego programu opierają się na aktualnym stanie
wiedzy na temat przemocy domowej i prowadzą do stwierdzenia, że:
1)
przemoc domowa jest wyuczonym zachowaniem,
2)
nie stosowania przemocy domowej również można się nauczyć,
3)
korzenie przemocy tkwią w stereotypach kulturowych i obyczajowych - jest
tolerowana i wzmacniana przez postawy i poglądy ludzi, jest zakorzeniona we
wzorach postępowania przekazywanych z pokolenia na pokolenie,
4)
przemoc domowa jest szkodliwym i raniącym nadużyciem siły i władzy oraz
dąży do kontrolowania i zniewolenia osoby zależnej,
5)
stosowanie przemocy jest wyborem, za który sprawca ponosi odpowiedzialność
moralną i prawną,
6)
stosowanie przemocy w żadnym przypadku nie może być usprawiedliwiane
i tolerowane.
Mając na uwadze powyższe założenia niniejszy program opiera się na
współczesnych rozwiązaniach uwzględniających podejście integracyjne, łączące
wybrane elementy tradycyjnych modeli pracy ze sprawcami przemocy, do których
należą:
1)
edukacja
na
temat
kulturowo-obyczajowych
zjawisk
wspierających
i przeciwstawiających się przemocy,
2)
promocja wartości i idei wspierających godność osoby, dobro rodziny, równość
płci oraz prawa kobiet i dzieci a także odpowiedzialność za osobiste decyzje
i gotowość ochrony słabszych,
3)
stosowanie procedur behawioralno-poznawczych w celu korygowania postaw
i zachowań związanych z przemocą,
4)
uczenie
umiejętności
samokontroli.
konstruktywnej
komunikacji
interpersonalnej
oraz
16
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
I V.
CELE PROGRAMU
Głównym celem programu jest pomoc sprawcom w zaprzestaniu stosowania
przemocy poprzez edukację ukierunkowaną na:
1)
uświadomienie sprawcy czym jest przemoc,
2)
uzyskanie przez niego świadomości własnych zachowań przemocowych wobec
bliskich,
3)
rozpoznanie
przez
niego
sygnałów
ostrzegawczych
zapowiadających
zachowania przemocowe,
4)
opracowanie „planu bezpieczeństwa” zapobiegającemu użyciu siły i przemocy,
5)
nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów, sporów
w rodzinie bez użycia agresji,
6)
naukę umiejętności partnerskiego układania stosunków w rodzinie, uczenie się
korzystania z pomocy innych,
7)
naukę umiejętności konstruktywnego wyrażania uczuć.
Cele
programu
będą
realizowane
podczas
zajęć
psychologicznych,
edukacyjnych i socjalizacyjnych, ukierunkowanych na taką zmianę zachowań
i postaw osób stosujących przemoc, która zmniejszy ryzyko dalszego stosowania
przez nie przemocy oraz zwiększy ich zdolność do samokontroli agresywnych
zachowań i do konstruktywnego współżycia w rodzinie.
Należy jednak zaznaczyć, ze realizując powyższy cel zastosowana będzie
zasada ochrony bezpieczeństwa, autonomii i dobra osób krzywdzonych przez osobę
stosującą przemoc – w żadnym przypadku program nie przewiduje i nie akceptuje
sytuacji i zachowań, które mogłyby akceptować współodpowiedzialność osoby
krzywdzonej za przemoc wobec niej stosowaną.
Program nie stanowi formy osobistej psychoterapii sprawcy, a jedynie koryguje
jego niepożądane i szkodliwe zachowanie i postawy.
17
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
V.
1.
CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Program korekcyjno – edukacyjny kierowany jest do osób stosujących
przemoc:
1) skazanych za stosowanie przemocy – z warunkowym zawieszeniem
wykonania kary pozbawienia wolności i zobowiązanych przez sąd do
uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych;
2) dotychczas nie karanych – skierowanych do programu przez zespoły
interdyscyplinarne lub grupy robocze działające w oparciu o procedurę
Niebieskiej Karty;
3) które zgłosiły się do programu pod wpływem motywowania osób najbliższych
lub innych osób (znajomych, sąsiadów, pracowników służb i instytucji
pomocowych i interwencyjnych) albo informacji medialnych, ulotkowych
i innych; które z własnej motywacji podjęły decyzję o zmianie swoich
destrukcyjnych, agresywnych, przemocowych zachowań wobec rodziny
i najbliższych;
4) będących
sprawcami
przemocy
domowej,
uczestniczących
w
terapii
uzależnienia od alkoholu lub narkotyków, dla których program korekcyjnoedukacyjny jest uzupełnieniem.
2.
Rekrutacja do programu odbywa się zgodnie z regułami ujętymi w Krajowym
Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Podstawowym kryterium
naboru do grupy jest stosowanie przemocy przez sprawcę, nawet jeśli
orzeczona kara pozbawienia wolności nie wiązała się bezpośrednio z art. 207
KK. Warunkiem przyjęcia osoby do programu jest uznanie przez nią faktu
stosowania przemocy we własnej rodzinie wobec osób najbliższych oraz
podpisania kontraktu.
3.
Realizatorem programu korekcyjno-edukacyjnego dla sprawców przemocy
domowej jest samorząd Powiatu Limanowskiego, w imieniu, którego działa
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Limanowej będące faktycznym
realizatorem niniejszego programu. Koordynatorem programu jest Dyrektor
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie lub osoba przez niego wyznaczona.
18
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
4.
Zajęcia prowadzić będą osoby profesjonalnie przygotowane, posiadające
kwalifikacje określone w Rozporządzeniu Ministerstwa Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. (Dz.U. 2011 nr 50 poz. 259) w sprawie
standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki
wsparciadla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych
ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji
osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne. W miarę możliwości
będzie to kobieta i mężczyzna by ukazać w trakcie realizacji zajęć relację
kobiety i mężczyzny opartej na wzajemnym szacunku, czystej komunikacji
i partnerstwie.
5.
Miejsce realizacji jest wskazane przez realizatora programu, jednakże nie
może to być lokal w jednostce interwencyjnej lub placówce udzielającej
bezpośredniej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie,
a także w miejscach udzielania pomocy w godzinach pracy tych jednostek,
tj. dostępności dla ofiar przemocy.
6.
Program opierał się będzie na różnych modelach podejścia do pracy ze
sprawcami
(model
przemocy
rozpatrywany
z
perspektywy:
systemu
rodzinnego, społeczno – kulturowego, podejścia skoncentrowanego na
rozwiązanie). Formy pracy oparte są na filozofii i technikach psychologii
poznawczo-behawioralnej, procesie grupowym w ujęciu terapii Gestalt,
technikach neurolingwistycznego programowania NLP, Analizy Transakcyjnej,
Racjonalnej Terapii Zachowań, Treningu Zastępowania Agresji i Programie
Dulluth.
7.
Podstawową formułą realizacyjną programu jest mała grupa (ok. 8–12 osób)
o składzie wynikającym z początkowej rekrutacji. W trakcie trwającej edycji –
cyklu zajęć – możliwe jest włączanie do zajęć kolejnych uczestników, wg zasad
wypracowanych przez grupę i trenerów prowadzących (np. 1-2 „wejścia” w
miesiącu). Sesje trwające min. 3 godziny warsztatowe prowadzone są raz w
tygodniu o stałej porze. Czas uczestnictwa w Programie powinien obejmować
łącznie min. 60 godzin – co jest warunkiem uzyskania zaświadczenia o jego
19
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
ukończeniu. Natomiast uczestnikom, którzy odbyli min. 50% zajęć wydaje się
zaświadczenie o udziale w programie.
8.
Zajęcia składać się będą z:
1) Sesji indywidualnych - obejmujących szczegółową diagnozę stanu
psychicznego, sytuacji prawnej i rodzinnej kandydata na uczestnika
Programu, jak również zapoznanie go z celami i założeniami Programu.
Ponadto indywidualne spotkania terapeutyczne umożliwiają również
przepracowanie – uruchomionych podczas realizacji programu - bolesnych
doświadczeń
oraz
domknięcia
zdarzeń
z
przeszłości,
które
w znaczący sposób utrudniają bycie na „tu i teraz”, a tym samym
konstruktywne i zaangażowane uczestniczenie w zajęciach.
2) Sesji grupowych, w ramach, których prowadzona jest właściwa praca
korekcyjno-edukacyjna ze sprawcami przemocy opierająca się na:
a) edukacji - przekazywanie wiedzy odbywa się w sposób aktywizujący
uczestników, między innymi przez prowadzenie otwartej dyskusji oraz
odwoływanie się do indywidualnych doświadczeń,
b) pracy nad rozpoznawaniem i zmianą przekonań i postaw osobistych
poprzez analizę sytuacji przedstawionych w programie oraz swoich
własnych sytuacji życiowych,
c) ćwiczeniach nowych konstruktywnych form myślenia i reagowania
w grupie.
VI.
BLOKI TEMATYCZNE
ETAP I
TRENING INTERPERSONALNY I ROZWOJU OSOBISTEGO
DIAGNOZA WŁASNYCH POSTAW I ZACHOWAŃ PRZEMOCOWYCH
Etap ten skupia się na rozpoznaniu i wyodrębnieniu zasadniczych problemów
i trudności wiążących uczestników grupy. Jest to etap, który umożliwia konsolidację
grupy i jej integrację.
20
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Uczestnicy wypracują:
1)
wzajemne zaufanie,
2)
poczucie bezpieczeństwa,
3)
otwartość i ciekawość na siebie i innych.
Głównym celem treningu jest poszerzanie świadomości uczestników w zakresie:
1)
realnego obrazu siebie samego,
2)
źródeł poczucia własnej wartości i godności osobistej,
3)
rozpoznawania i wyrażania uczuć i emocji,
4)
określania granic psychologicznych,
5)
identyfikowania potrzeb i nazywania ich,
6)
świadomość własnych zachowań w relacjach.
ETAP II
PSYCHOEDUKACJA
Agresja i przemoc:
1)
cykl i aspekty przemocy,
2)
zjawisko przemocy z perspektywy społeczno-kulturowej (współczesne wzorce
i stereotypy zachowań),
3)
przemoc w systemie rodzinnym – problem władzy i kontroli w relacjach
interpersonalnych,
4)
zjawisko przemocy wobec dzieci i problematyka modelowania zachowań
agresywnych.
Warsztaty komunikacji interpersonalnej:
1)
blokady i bariery komunikacyjne,
2)
spójność komunikatów werbalnych i pozawerbalnych,
3)
agresja – uległość – asertywność,
4)
współpraca i negocjacje integracyjne.
Wprowadzenie elementów Analizy Transakcyjnej:
1)
struktury i funkcje EGO, diagnostyka stanów Ja, egogram, wykluczenie,
kontaminacje,
21
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
2)
analiza transakcji – prostych, ukrytych, skrzyżowanych.
ETAP III
PSYCHOKOREKCJA
Praca w obrębie własnych zachowań:
1)
rozpoznawanie osobistego mechanizmu zaprzeczania sprawcy,
2)
praca w obrębie własnych racjonalizacji związanych z przemocą,
3)
rozpoznawanie atraktorów i określanie indywidualnych „zapalników”
wewnętrznych i zewnętrznych,
4)
wypracowanie reduktorów zachowań agresywnych.
Wprowadzenie do Racjonalnej Terapii Zachowań:
1)
rola semantyki w procesie zmiany,
2)
przekonania a emocje,
3)
praca z przekonaniami i rola dysonansu poznawczego.
Trening Zastępowania Agresji - ćwiczenia korygujące:
1)
analiza rzeczywistych, osobistych zachowań
przemocowych zapisanych
w prowadzonych przez uczestników dzienniczkach złości,
2)
analiza sytuacji - diagnoza zewnętrznych i wewnętrznych zapalników agresji,
3)
rejestr sygnałów płynących z ciała,
4)
wprowadzanie poznanych reduktorów, myśli uspakajających związanych ze
zmianą przekonań,
5)
zgodnie z podejściem behawioralnym - systematyczne powtarzanie nowej
struktury zachowań uczy sprawców zachowań nieprzemocowych, które mają
szansę stać się zachowaniami automatycznymi, tak jak do tej pory
automatycznymi były zachowania przemocowe).
ETAP IV
WARSZTATY MOTYWACYJNO-ZADANIOWE
Warsztaty poświęcone są umiejętnościom:
1)
wyznaczania celów i drogi dochodzenia do nich,
2)
poszukiwania sensu i celów na najbliższy okres,
3)
budowania poczucia sprawstwa i odpowiedzialności za swoje życie,
22
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
4)
wyznaczania i bezpiecznego realizowania wytyczonych wcześniej celów,
5)
budowania systemu wsparcia instytucjonalnego, interdyscyplinarnego oraz
w środowisku rodzinnym.
VII.
MONITORING I EWALUACJA
Monitoring i ewaluacja prowadzona będzie przez realizatorów programu-
w trakcie jego trwania oraz do 3 lat po jego zakończeniu.
Monitoring odbywać się będzie poprzez spotkania z członkami Zespołów
Interdyscyplinarnych, które pozwolą na analizę aktualnej sytuacji rodzinnej oraz
poprzez bezpośredni kontakt z członkami rodzin sprawców uczestniczących
w programie.
Spotkania ze służbami interwencyjnymi odbywają się 1 x kwartał, kontakty
telefoniczne – w miarę potrzeb.
Na zakończenie każdej edycji przeprowadzona będzie przez trenerów ankieta
ewaluacyjna dotycząca przebiegu i efektów programu.
Wyniki monitoringu i ewaluacji Programu będą wykorzystywane do prac nad
dalszym udoskonalaniem i upowszechnianiem metod oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych wobec sprawców przemocy domowej.
VIII.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
Realizacja programu korekcyjno-edukacyjnego dla osób stosujących przemoc
w rodzinie należy do zadań administracji rządowej realizowanych przez powiat.
Środki przeznaczone na realizację programu zapewnia budżet państwa, który
decyduje o wysokości przyznanych zasobów finansowych na ten cel.
23
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Źródło:
1.
Wytyczne do tworzenia modelowych programów korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących
przemoc w rodzinie – załącznik nr 2 do Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w
Rodzinie.
2.
Rekomendacje Wojewody Małopolskiego w zakresie realizacji oddziaływań korekcyjnoedukacyjnych w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
3.
Informator
dla
osób
dotkniętych
przemocą
w
rodzinie-
opracowanie:
Sprawiedliwości, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2012.
Ministerstwo
24
Program Korekcyjno-Edukacyjny dla osób stosujących przemoc
w rodzinie Powiatu Limanowskiego na lata 2014-2019
Spis tabel
Tabela 1. Formy przemocy w kodeksie karnym...........................................................6
Tabela 2. Formy przemocy wystepujące na terenie Powiatu Limanowskiego............8
Tabela 3. Zestawienie liczbowe obejmujące osoby stosujące przemoc.....................10
Tabela 4. Liczba sprawców przemocy domowej pod wpływem alkoholu...................11
Tabela 5. Sprawcy przemocy przewiezieni do Izby Wytrzeźwień..............................12
Tabela 6. Miejsce sporzadzania Niebieskich Kart.....................................................13
Tabela 7. Liczbowe zestawienie ilości Niebieskich Kart w poszczególnych ośrodkach
pomocy społecznej....................................................................................14
25
Fly UP